Việc lưu trữ dữ liệu là một nhu cầu thiết yếu trong thời đại số hóa ngày nay, đặc biệt với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ AI. Đối với những dữ liệu quan trọng, cần được lưu trữ lâu dài, việc đảm bảo tính toàn vẹn và khả năng truy cập liên tục trở thành yếu tố then chốt.

Việc làm mất mát hoặc hư hỏng dữ liệu có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, gây tổn thất lớn cho cá nhân và tổ chức. Tuy nhiên, để lưu trữ dữ liệu lâu dài thì tốn rất nhiều chi phí.

Trong bài viết này, mình sẽ giới thiệu tới anh em dự án Arweave, nền tảng DePIN cung cấp giải pháp lưu trữ vĩnh viễn với giá cả phải chăng. Vậy Arweave làm điều này như thế nào? Tiềm năng của dự án trong tương lai ra sao? Hãy cùng TradeCoinVN phân tích chuyên sâu trong bài viết dưới đây nhé.

Arweave (AR) là gì?

Arweave (AR) là dự án DePIN cung cấp giải pháp lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn thông qua một mạng lưới gọi là "permaweb". Tương tự như các dự án DePIN khác như Filecoin và Sia thì Arweave cũng tập trung vào dịch vụ lưu trữ dữ liệu với chi phí thấp và độ an toàn cao.

Tuy nhiên, điều làm cho Arweave nổi bật chính là khả năng lưu trữ vĩnh viễn trên một mạng lưới phi tập trung, điều mà ít có dự án nào làm được. Với công nghệ blockweave và cơ chế Proof-of-Access (PoA), Arweave đảm bảo dữ liệu được lưu trữ sẽ tồn tại vĩnh viễn và không thể bị sửa đổi.

Thao tác sử dụng Arweave cũng rất đơn giản, không khác gì nhiều so với Google Drive. Anh em chỉ cần kết nối ví, upload dữ liệu lên là xong.

Điểm nổi bật của Arweave

Dự án Arweave có những đặc điểm nổi bật sau:

• Lưu trữ vĩnh viễn: Arweave cung cấp khả năng lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn thông qua "Permaweb", đảm bảo rằng dữ liệu không thể bị chỉnh sửa hoặc xóa bỏ.
• Sử dụng công nghệ Blockweave: Trong cấu trúc blockweave của Arweave, mỗi block không chỉ kết nối với block ngay trước đó mà còn kết nối với block ngẫu nhiên trong lịch sử, gọi là "recall block".
• Cơ chế trả thưởng cho miner: Người dùng chỉ cần trả một khoản phí duy nhất cho việc lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn trên nền tảng Arweave. Khoản phí này sau đó không được chuyển trực tiếp cho miner mà được đưa vào quỹ lưu trữ. Quỹ lưu trữ sau đó trả token dần dần theo thời gian cho miner. Anh em có thể thấy cách làm này giúp cho giá token AR của dự án được ổn định hơn, tránh sự “xả hàng" đột ngột từ miner.
• Phát triển Arweave AO: Đây là một sản phẩm mới trong hệ sinh thái Arweave nhằm tăng cường khả năng mở rộng blockchain thông qua tích hợp tính toán siêu song song (Hyper-Parallel Computing).

Các công nghệ chính trong Arweave

Blockweave

Như mình đã trình bày trong phần trước, Arweave sử dụng một phương pháp khác biệt để xác thực mạng lưới so với các blockchain truyền thống. Cụ thể, Arweave sử dụng 2 cơ chế mới là:

• Danh sách băm khối (block hash list): Bao gồm tất cả mã hash của các block, cho phép xác minh các block cũ và đánh giá các block mới một cách hiệu quả. 
• Danh sách ví (wallet list): Chứa tất cả các ví đang hoạt động trên mạng, cho phép xác minh các giao dịch mà không cần sở hữu block chứa giao dịch cuối cùng.
   

Nhờ vào 2 cơ chế này, Arweave cho phép node tham gia vào các chức năng quan trọng của mạng mà không cần phải sở hữu toàn bộ block. Điều này làm giảm lượng dữ liệu mà các node cần lưu trữ, giúp cho việc tham gia mạng lưới trở nên dễ dàng hơn.

Proof of Access

Cơ chế đồng thuận của Arweave là sự kết hợp giữa Proof-of-Access (PoA) và Proof-of-Work (PoW). Không giống như các hệ thống PoW truyền thống, thuật toán PoA sử dụng dữ liệu từ một block ngẫu nhiên trước đó để tạo ra block mới (anh em có thể quan sát trên hình).

Cách làm này giảm đáng kể yêu cầu về dung lượng lưu trữ và tài nguyên tính toán, trong khi vẫn đảm bảo an toàn và tính toàn vẹn của mạng lưới.

Wildfire

Để trở thành 1 hệ thống lưu trữ dữ liệu “xịn", việc có 1 dung lượng lưu trữ lớn là chưa đủ. Hệ thống này cũng phải phải đảm bảo tốc độ truy vấn dữ liệu một cách nhanh chóng nhất. Để đạt được điều này, hệ thống Wildfire của Arweave sử dụng cơ chế trả thưởng. Cụ thể, các node trong mạng cần xác thực dữ liệu từ các node khác và phải phản hồi nhanh để duy trì thứ hạng. 

Tất nhiên, các node có thứ hạng cao thì sẽ được trả thưởng nhiều hơn còn các node không thực hiện được sẽ bị loại khỏi mạng.

Blockshadows

Trong các blockchain truyền thống, quá trình đồng thuận được thực hiện khá chậm do mỗi node cần xử lý lượng lớn dữ liệu để tạo block mới. 

Nhằm khắc phục điều này, Arweave phát triển công nghệ blockshadows giúp giảm đáng kể lượng data cần xử lý cho mỗi node. Ý tưởng cơ bản của blockshadows là chỉ những phần của block mà node chưa biết thì mới được gửi đi, thay vì gửi toàn bộ các block.

Công nghệ blockshadowing giúp mạng lưới nhận được thông tin mới nhanh hơn và sử dụng ít tài nguyên hơn. Từ đó, giúp hệ thống của Arweave giảm chi phí giao dịch và cung cấp băng thông cao lên đến 5000 giao dịch mỗi giây trong điều kiện tối ưu.

Arweave lưu trữ vĩnh viễn như thế nào?

Người dùng cần trả một khoản phí ban đầu để lưu trữ dữ liệu trên Arweave. Một phần phí này được trả cho miner để thêm dữ liệu vào mạng. Phần còn lại được thêm vào một quỹ bảo hiểm (storage endowment).  

Anh em có thể quan sát hình trên, trong 50 năm qua, chi phí lưu trữ 1GB mỗi giờ đã giảm trung bình 30.57% mỗi năm. 

Do chi phí lưu trữ ngày càng giảm, vậy nên mục đích của quỹ bảo hiểm là để duy trì việc lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn mà vẫn giữ được động lực cho các node tham gia. Nếu không có node nào tham gia thì đồng nghĩa với việc hệ thống Arweave sẽ không tồn tại. 

Vì vậy, ý tưởng của Arweave cho quỹ bảo hiểm này như sau:

• Số tiền người dùng trả để lưu trữ dữ liệu trên mạng Arweave sẽ phải bao gồm chi phí cho 200 năm lưu trữ. Arweave cũng đã tính trước việc chi phí lưu trữ giảm theo thời gian.
• Lượng token trong quỹ bảo hiểm được kỳ vọng sẽ tăng giá theo thời gian. Đây chính là 1 yếu tố quan trọng giúp hệ thống hoạt động ổn định dài hạn.
• Arweave tránh phát hành token từ quỹ bảo hiểm nếu các miner đã có lợi nhuận thông qua phần thưởng block và phí giao dịch. Việc phát hành token bừa bãi từ quỹ bảo hiểm sẽ làm tăng rủi ro cho hệ thống sau này.

Vì vậy, do chi phí giảm theo thời cộng thêm nguồn quỹ bảo hiểm dồi dào thì người dùng có thể lưu trữ dữ liệu của mình trong 200 năm và có thể hơn thế nữa. 

Arweave và các dự án tương tự

Ý tưởng xây dựng một hệ thống lưu trữ dữ liệu phi tập trung không phải là mới. Chúng ta có 2 dự án điển hình tương tự với Arweave là Filecoin và Storj. Mình sẽ so sánh dựa trên 2 tiêu chí chính là mô hình hoạt động và quy mô dự án.

Đầu tiên, với mô hình hoạt động, ta có:

• Arweave sử dụng công nghệ "blockweave" và tập trung vào việc lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn và chỉ thanh toán 1 lần. Điểm độc đáo của Arweave là "permaweb" - một mạng lưới dữ liệu không thể bị xóa hoặc thay đổi, , giúp lưu trữ lâu dài mà không cần hợp đồng lưu trữ định kỳ.
• Filecoin và Storj đều dựa trên mô hình lưu trữ phi tập trung, nhưng 2 dự án này không tập vào lưu trữ vĩnh viễn. Filecoin hoạt động dựa trên mô hình thuê dịch vụ, cụ thể người dùng phải trả phí định kỳ để duy trì lưu trữ dữ liệu.
  
  Storj ưu tiên bảo mật với việc chia nhỏ và mã hóa dữ liệu trước khi phân phối trên nhiều node. Bên cạnh đó, Storj cũng có cấu trúc giá linh hoạt hơn, phù hợp cho nhiều đối tượng người dùng.

Về mặt quy mô:

• Filecoin hiện có quy mô lớn nhất trong các dự án lưu trữ phi tập trung, nhờ vào mạng lưới hợp tác rộng và cơ sở hạ tầng mạnh mẽ.
• Arweave thì lại đang phát triển một cách bền vững, tập trung vào các ứng dụng yêu cầu lưu trữ lâu dài. Một số đối tác đáng chú ý của Arweave bao gồm Solana và Internet Archive. 
• Storj tập trung vào đơn giản hóa trải nghiệm người dùng và cung cấp các giải pháp bảo mật cao, phù hợp với các doanh nghiệp cần lưu trữ dữ liệu quan trọng mà vẫn đảm bảo quyền riêng tư.

Cập nhật tình hình dự án

Một số thống kê nổi bật của dự án trong năm 2024 như sau:

• Tốc độ giao dịch: TPS của Arweave đã có bước nhảy vọt đáng kể từ 70 giao dịch mỗi giây (cách đây khoảng 1 năm) lên mức ổn định hiện tại là 500-600 giao dịch mỗi giây.
• Lưu trữ dữ liệu: Arweave hỗ trợ xử lý lưu lượng dữ liệu lớn, với khả năng vận hành hàng nghìn instances của các mạng blockchain như Base hoặc OP Mainnet.
• Tương tác người dùng: Mạng lưới có khoảng 2,900 người gửi dữ liệu (depositors) và đã xử lý hơn 1.13 tỷ messages.

Đội ngũ phát triển

Đội ngũ phát triển của Arweave bao gồm:

• Sam Williams là Founder và CEO của Arweave. Sam là cựu sinh viên ngành Khoa học máy tính tại Đại học Nottingham. Anh đã cùng bạn đại học của mình là William Jones thành lập Arweave khi còn học Tiến sĩ tại Đại học Kent. 
• William Jones là CTO và Co-Founder của Arweave. William có bằng cử nhân Toán học và Thạc sĩ Khoa học máy tính tại Đại học Kent. Anh đã gặp Sam Williams trong thời gian theo đuổi bằng Tiến sĩ và cả hai cùng xây dựng Arweave.

Thông tin nhà đầu tư

Thông tin các vòng huy động vốn của Arweave như sau:

• Vòng gọi vốn không công khai:
  • Thời gian diễn ra: 05/03/2020
  • Nhà đầu tư: Andreessen Horowitz (a16z), Coinbase Ventures, Multicoin Capital, Union Square Ventures
  • Số tiền huy động: 8.3 triệu USD

• Vòng Seed:
  • Ngày diễn ra: 05/11/2019
  • Nhà đầu tư: Andreessen Horowitz (a16z), Multicoin Capital, Union Square Ventures
  • Số tiền huy động: 5 triệu USD

• Vòng ICO:
  • Thời gian diễn ra: 03/06/2018
  • Giá: 0.132 USD
  • Số tiền huy động: 675,000 USD

• Vòng ICO:
  • Thời gian diễn ra: 02/03/2018
  • Giá: 0.132 USD
  • Số tiền huy động: 900,000 USD

• Vòng Pre-Seed:
  • Ngày diễn ra: 22/01/2018
  • Nhà đầu tư: TechStars
  • Số tiền huy động: Không công khai

• Vòng Private:
  • Giá token: 0.560 USD
  • Số tiền huy động: 4.96 triệu USD

• Vòng Seed:
  • Giá token: 0.180 USD
  • Số tiền huy động: 1.07 triệu USD

Các đối tác

• Anyone Protocol: Dự án sử dụng hệ thống Arweave Name System để quản lý reward dashboard. Ngoài ra, Anyone Protocol cũng đóng góp vào việc xây dựng First Permanent Cloud Network bằng cách vận hành một cổng kết nối (gateway), giúp tăng tính ổn định cho mạng lưới.
• Avalanche: Arweave cung cấp công nghệ WeaveVM để lưu trữ dữ liệu phi tập trung, giúp Avalanche mở rộng quy mô và tăng khả năng tương tác với các hệ thống khác.
• Meta (Instagram): Meta đã sử dụng công nghệ của Arweave để lưu trữ vĩnh viễn các NFT trên nền tảng Instagram. Đây là một bước tiến lớn trong việc ứng dụng blockchain vào mạng xã hội và đã giúp giá trị token AR của Arweave tăng đáng kể.
• Solana, Polkadot, Cosmos, NEAR Protocol: Các mạng blockchain hàng đầu này đã lựa chọn Arweave làm giải pháp lưu trữ dữ liệu phi tập trung.

Arweave Tokenomics

Token Key Metrics

• Token Name: Arweave
• Ticker: AR
• Blockchain: Arweave
• Loại token: Utility, Governance
• Token Supply: 66,000,000 AR
• Circulating Supply: 65,652,466 AR
• Giá token (24/12/2024): 17.83 USD
• Marketcap (24/12/2024): 1,171,997,598 USD
• TGE: 05/2020

Token Allocation

Phân bổ nguồn cung token AR như sau:

• Project: 22.1%
• Mining Rewards: 16.7%
• Adoption Incentives: 15.9%
• Private Sale: 13.4%
• Team: 10.8%
• Seed Sale: 9%
• Strategic Partners: 5.4%
• Public Sale (ICO): 3.7%
• Advisors: 2.4%
• Techstarts: 0.5%

Token Release Schedule

Cơ chế vesting token AR như sau:

• 55 triệu token ban đầu được tạo ra tại thời điểm genesis (block đầu tiên được tạo ra) vào ngày 08/06/2018
• 11 triệu AR sẽ được phát hành thêm dưới dạng block rewards. Các phần thưởng này sẽ bị giảm dần liên tục cho đến khi tất cả lượng token được unlock.
   

Với cơ chế này, nguồn cung token AR sẽ tăng dần theo thời gian thông qua block rewards cho miner. Tốc độ unlock token cũng giảm dần cho đến khi đạt 66 triệu token AR.

Token Use Cases

Use cases của token AR như sau:

• Phương tiện thanh toán
• Quản trị
• Stake

Giao dịch và lưu trữ token AR ở đâu?

• Giao dịch: Hiện tại, anh em có thể mua token AR trên các sàn giao dịch tập trung như: Binance, Coinbase, OKX, Gate.io,...
• Lưu trữ: Anh em có thể lưu trữ token AR trên các wallet phổ biến như Metamask, Trust Wallet,...

Roadmap

Hiện tại Arweave chưa có roadmap chi tiết cho năm 2024.

Tổng kết  

Tương tự như Filecoin, Arweave cũng là một trong những dự án DePIN hỗ trợ lưu trữ dữ liệu có thể nói là tiên phong trong thị trường Crypto. Điểm nhấn của Arweave là có khả năng lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn nhờ những thay đổi về mặt công nghệ và thiết kế động lực kinh tế cho những bên tham gia.

Tại thời điểm ra mắt, Arweave được nhiều những quỹ đầu tư tier 1 hậu thuẫn như A16z, Coinbase Venture, Multicoin Capital,... cho thấy được sức hút của dự án. 

Tuy nhiên, cá nhân mình thấy những giải pháp lưu trữ dữ liệu phi tập trung dù rẻ nhưng vẫn chưa thể thay thế các dịch vụ cloud tập trung hiện nay. Các dịch vụ lưu trữ của Amazon S3, Google Cloud hay Microsoft Azure vẫn chiếm ưu thế nhờ vào sự ổn định, dễ sử dụng và hệ sinh thái dịch vụ phong phú.  

Mặt khác, việc áp dụng các giải pháp phi tập trung đòi hỏi người dùng phải có hiểu biết về công nghệ blockchain và các vấn đề liên quan, điều này có thể là rào cản đối với nhiều doanh nghiệp truyền thống. Anh em có nhận xét như nào về Arweave? Liệu có thể đầu tư vào token AR trong giai đoạn hiện tại? Hãy để comment xuống dưới để trao đổi với các thành viên trong cộng đồng TradeCoinVN nhé! 

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tiền của mình, chúc các bạn thành công!