Việc lưu trữ dữ liệu luôn có nhu cầu lớn, đặc biệt trong thời đại AI hiện nay. Để AI hiệu quả thì dữ liệu đầu vào tốt là điều kiện tiên quyết. Đặc biệt, việc training các mô hình AI cần một nơi lưu trữ dữ liệu để tiện cho việc truy xuất và sử dụng.

Tưởng tượng một ngày, máy tính của anh em sau khi lưu trữ đầy đủ mọi thứ cần thiết cho công việc mà vẫn còn dư quá nhiều dung lượng. Còn ngoài kia có rất nhiều người muốn lưu trữ tài liệu cá nhân nhưng đã hết dung lượng cho phép.

Sẽ rất tuyệt nếu như có thể chia sẻ phần dung lượng nhàn rỗi cho người cần và kiếm thêm thu nhập. Filecoin là dự án sẽ hỗ trợ anh em thực hiện ý tưởng trên một cách đơn giản và nhanh chóng.

Vậy Filecoin làm điều này như thế nào? Có gì đáng chú ý từ dự án hỗ trợ lưu trữ phi tập trung này? Hãy cùng TradeCoinVN tìm hiểu trong bài viết sau nhé.

Filecoin (FIL) là gì?

Filecoin (FIL) là một blockchain Layer-1 (L1) phát triển nền kinh tế dữ liệu phi tập trung. Dự án được phát triển tương tự giải pháp thay thế cho các nhà cung cấp lưu trữ dữ liệu truyền thống như drive, dropbox,... Filecoin bắt đầu chạy mainnet vào cuối năm 2020 và trở thành một trong những giao thức lưu trữ phi tập trung phổ biến tại thời điểm đó.

Dự án được quản lý bởi Filecoin Foundation. Đây là tổ chức phi lợi nhuận được thành lập để giám sát sự tăng trưởng của hệ sinh thái Filecoin. Một trong những mục tiêu cốt lõi của Filecoin là dân chủ hóa quyền truy cập dữ liệu và giúp người dùng hoàn toàn nắm quyền kiểm soát data của họ.

Bên cạnh đó, Filecoin cũng hướng đến đa dạng khách hàng từ cá nhân đến doanh nghiệp, miễn là có nhu cầu sử dụng công nghệ lưu trữ phi tập trung.

Điểm nổi bật của Filecoin

Filecoin có những đặc điểm nổi bật cho một hệ thống lưu trữ dữ liệu điển hình. Cụ thể:

Lưu trữ dữ liệu phi tập trung: Anh em có thể hiểu đơn giản là thay vì tập trung dữ liệu vào một máy chủ hay vị trí duy nhất, nó được chia nhỏ và lưu trữ trên nhiều nodes. Điều này giúp tối ưu hóa tài nguyên lưu trữ nhờ tận dụng được tài nguyên trống trên mạng lưới.
Cơ chế khuyến khích người dùng tham gia: Người dùng muốn thuê tài nguyên lưu trữ (client) sẽ phải trả token FIL cho người cung cấp tài nguyên (miner). Đây là động lực kinh tế thú hút người dùng tham gia cung cấp và duy trì hạ tầng lưu trữ của mạng Filecoin.
Dễ dàng tiếp cận cho tất cả mọi người: Filecoin xây dựng một thị trường mở, cho phép bất kỳ ai có kết nối internet và không gian trống trên ổ đĩa đều có thể tham gia vào mạng lưới.

Cơ chế hoạt động của Filecoin

Trước khi đi vào cơ chế hoạt động của Filecoin, mình sẽ giới thiệu 3 nhóm người dùng chính trong mạng lưới Filecoin:

Clients: Đây là các cá nhân hoặc tổ chức muốn lưu trữ dữ liệu trên mạng Filecoin. Client có thể tiến hành giao dịch với các nhà cung cấp kho lưu trữ (Storage Miners).

Ngoài ra, nếu muốn truy xuất dữ liệu của mình, client có thể yêu cầu bằng cách tạo các giao dịch với nhà cung cấp dịch vụ (Retrieval Miners).
Storage Miners (SM): Là những cá nhân hoặc tổ chức cung cấp dung lượng lưu trữ cho các Clients và nhận được phí trả về bằng token FIL. SM chỉ nhận được FIL khi mạng Filecoin xác minh rằng dịch vụ mà họ cung cấp là đáng tin cậy và chính xác.

Để đảm bảo điều này, Filecoin sử dụng Proof-of-Replication, trong đó các SM phải chứng minh rằng data gửi từ Clients đã được nhận và mã hóa. Ngoài ra, Filecoin cũng sử dụng Proof-of-Spacetime để chứng minh rằng các SM vẫn đang lưu trữ dữ liệu của Clients.
Retrival Miners (RM): Đây là cá nhân hoặc tổ chức thực hiện truy xuất dữ liệu theo các yêu cầu từ Clients.

Tổng quan mô hình hoạt động trên mạng Filecoin như sau:

Bước 1: Client gửi các thông tin liên quan tới file cần lưu trữ, thời gian lưu trữ và mức giá bằng FIL mà họ sẵn sàng trả lên thị trường lưu trữ (Storage Market).
Bước 2: Các SM bắt đầu đưa ra giá thầu của họ để nhận yêu cầu lưu trữ từ Client.
Bước 3: Sau khi thỏa thuận được chấp nhận, Client gửi dữ liệu cần lưu trữ cho SM cùng với tiền phí (bằng token FIL) đã thống nhất ở bước trước.

Sau đó, SM sẽ chuyển dữ liệu được mã hóa vào sector (đơn vị lưu trữ cơ bản của Filecoin). Filecoin sẽ xác minh xem SM đã thực hiện việc này chuẩn chỉnh chưa bằng cơ chế Proof-of-Replication.
Bước 4: SM liên tục chứng minh rằng họ vẫn duy trì và lưu trữ dữ liệu một cách tin cậy bằng việc sử dụng cơ chế Proof-of-Spacetime. Nếu SM không thể cung cấp được bằng chứng hợp lệ cho việc lưu dữ liệu, họ có thể bị phạt hoặc mất tiền phí do không làm đúng quy trình.
Bước 5: Khi một Client muốn truy xuất dữ liệu, họ sẽ gửi order tới Retrieval Miner (RM) để yêu cầu này được xử lý off-chain. RM đầu tiên gửi file sẽ được trả một khoản phí từ Client.

Hệ sinh thái Filecoin

Hiện tại, hệ sinh thái của Filecoin có hơn 110 dự án đa dạng về thể loại và dữ liệu cần lưu trữ như dữ liệu người dùng, dữ liệu game, NFTs, Video, dữ liệu thị trường,...

Một số dự án tiêu biểu có thể kể đến như:

ChainSafe Files: Cung cấp dịch vụ lưu trữ phi tập trung với giao diện giống Dropbox.
Estuary: Estuary là dịch vụ lưu trữ dữ liệu phi tập trung được xây dựng trên các giao thức web IPFS. Estuary cho phép người dùng lưu trữ và truy xuất nội dung một cách nhanh chóng.
Web3 Cloud Drive: Là ứng dụng lưu trữ phi tập trung dựa trên công nghệ blockchain và công nghệ lưu trữ phân tán phi tập trung IPFS. Web3 Cloud Drive phù hợp cho việc sao lưu, phân phối, chia sẻ dữ liệu và cả lưu trữ các NFTs.

Filecoin và các dự án tương tự

Có khá nhiều dự án hoạt động tương tự với mô hình storage của Filecoin, ví dụ như Arweave, Sia và Storj. Khi đặt lên bàn cân so sánh thì Filecoin có những điểm khác biệt về mô hình lưu trữ và cơ chế hoạt động. Cụ thể:

Mô hình lưu trữ: Filecoin sử dụng mô hình lưu trữ dựa trên hợp đồng, trong đó người dùng trả phí để lưu trữ dữ liệu trong một khoảng thời gian xác định. Arweave thì ngược lại, dự án này cung cấp mô hình lưu trữ vĩnh viễn. Người dùng chỉ cần trả một khoản phí duy nhất để lưu data mãi mãi.

Khả năng cạnh tranh: Filecoin tuyên bố có thể cung cấp chi phí lưu trữ thấp hơn so với các dịch vụ cloud truyền thống. Tuy nhiên, do yêu cầu cao về phần cứng, việc tham gia vào mạng lưới Filecoin có thể còn khó khăn với các cá nhân nhỏ lẻ.

Đối với Arweave thì chi phí đắt hơn nhưng đảm bảo lưu vĩnh viễn. Ngược lại, Sia cung cấp lưu trữ với chi phí mềm hơn nhưng không có tính năng lưu trữ vô hạn như Arweave.
Khả năng mở rộng: Filecoin sử dụng công nghệ InterPlanetary File System (IPFS) để cung cấp một hệ thống lưu trữ phân tán. Nhờ đó, Filecoin có khả năng mở rộng rất tốt. Các đối thủ như Storj cũng tập trung vào bảo mật và phân mảnh dữ liệu, nhưng lại gặp hạn chế về tiện ích và quy mô so với Filecoin.

Thị trường: Filecoin đã xây dựng một cộng đồng và hệ sinh thái phong phú, hỗ trợ nhiều loại hình ứng dụng từ doanh nghiệp đến cá nhân. Đây là một điểm mạnh khi so sánh với các dự án khác như Sia hoặc Storj, vốn chủ yếu tập trung vào các ứng dụng cụ thể hoặc quy mô nhỏ hơn.

Đội ngũ phát triển

Filecoin được xây dựng bởi Protocol Labs - công ty chuyên nghiên cứu và phát triển các giao thức. Một số thành viên trong core team của Filecoin bao gồm:

Juan Benet là Founder và CEO của Protocol Labs. Benet có nhiều năm kinh nghiệm làm trong lĩnh vực khoa học máy tính và gaming.
Colin Evran là Trưởng nhóm phát triển hệ sinh thái Filecoin và Protocol Labs.
David Dias là Co-Founder đồng thời là kỹ sư trưởng tại Protocol Labs.

Thông tin nhà đầu tư

Thông tin các vòng huy động vốn của Filecoin như sau:

ICO (Initial Coin Offering):
- Thời gian diễn ra: 10/08/2017 - 08/09/2017
- Giá token: 1.91 USD
- Số tiền huy động: 153.8 triệu USD
- Nền tảng: CoinList
Vòng gọi vốn không công khai:
- Ngày diễn ra: 06/09/2017
- Nhà đầu tư: Placeholder Ventures (Lead)
- Số tiền huy động: Không công khai
Private Token Sale:
- Thời gian diễn ra: 04/08/2017
- Giá: 0.75 USD
- Số tiền huy động: 52 triệu USD
- Nhà đầu tư: Sequoia Capital
Seed Round:
- Thời gian diễn ra: 16/07/2014
- Số tiền huy động: 120,000 USD
- Nhà đầu tư: Winklevoss Capital (Lead)

Filecoin Tokenomics

Token Key Metrics

Token Name: Filecoin
Ticker: FIL
Blockchain: Filecoin
Contract Address:
- BNB Chain: 0x0d8ce2a99bb6e3b7db580ed848240e4a0f9ae153
- Hoo Smart Chain: 0x0bf85d3b0c9ebcc282fde0591882d12e57e700b3
Loại token: Utility, Governance
Token supply: 1,961,046,945 FIL
Circulating supply: 580,998,713 FIL
Giá token (25/08/2024): 4.26 USD
Marketcap (25/08/2024): 2,472,357,913 USD
TGE: 12/2017

Token Allocation

Phân bổ nguồn cung token FIL như sau:

Storage Mining Allocation: 55%
Mining Reserve: 15%
Protocol Labs: 10.5%
Fundraising - SAFT 2017: 7.5%
Filecoin Foundation: 5%
PL Team & Contributors: 4.5%
Fundraising-Remainder: 2.5%

Lịch phát hành token Filecoin

Lịch vesting token FIL như sau:

Investors:
- Vesting tối thiểu 1 năm (đối với advisor pre-sale).
- Vesting tối thiểu 6 tháng (đối với nhà đầu tư tham gia public sale).
Protocol Labs: Lượng token được unlock tuyến tính hàng ngày trong 6 năm.
Foundation: Giống như Protocol Labs, lượng token cũng được unlock tuyến tính hàng ngày trong 6 năm.
Miners: Lượng token được unlock theo chu kỳ bán rã 6 năm. Tức là sau 6 năm, lượng token unlock được giảm 1 nửa.

Token Use Cases

Token use case của FIL rất đơn giản, chủ yếu được sử dụng để trao đổi, mua bán không gian lưu trữ trên Filecoin.

Client trả token FIL cho các SM hoặc RM để lưu trữ và truy xuất dữ liệu. Khi đó các Miners sẽ có một nguồn thu nhập thụ động bằng việc tận dụng dung lượng lưu trữ dữ liệu đang không sử dụng của mình.

Giao dịch và lưu trữ token Filecoin ở đâu?

Giao dịch: Hiện tại, anh em có thể mua token FIL trên các sàn giao dịch tập trung như: Binance, Coinbase, HTX, Gate.io,...
Lưu trữ: Vì FIL là đồng coin của một blockchain riêng, nên anh em có thể lưu trữ trên ví của Filecoin Wallet hoặc lưu trữ trực tiếp trên các sàn giao dịch có hỗ trợ như Binance, Coinbase,...

Ngoài ra, anh em còn có thể lưu trữ ở các ví hỗ trợ token File dưới dạng BEP20 hoặc ERC20 phổ biến như Metamask, Trust Wallet, Coinbase Wallet,...

Roadmap

Hướng phát triển của Filecoin trong năm 2024

Trong năm 2024, Filecoin đang triển khai các ý tưởng quan trọng nhằm củng cố vị thế của mình trong lĩnh vực lưu trữ phi tập trung. Một số điểm nổi bật trong lộ trình phát triển của Filecoin bao gồm:

Mở rộng tính năng: Filecoin đã tích hợp thành công với Squid Router qua mạng Axelar, cho phép thực hiện các giao dịch nhanh chóng giữa Filecoin và các blockchain khác.
Phát triển mạng lưới tính toán phi tập trung: Filecoin không chỉ tập trung vào lưu trữ mà còn mở rộng sang các mạng lưới tính toán phi tập trung.

Anh em hẳn còn nhớ đến dự án DePIN cung cấp GPU đình đám như IO.net. Dự án này đang tận dụng mạng lưới Filecoin để cung cấp các dịch vụ AI/ML với chi phí thấp hơn đáng kể so với các dịch vụ cloud truyền thống.
Hỗ trợ doanh nghiệp và cộng đồng Web3: Filecoin nhắm đến việc thu hút các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực lưu trữ dữ liệu. Đặc biệt là các công ty trong ngành công nghệ và truyền thông.
Sáng kiến cộng đồng và các dự án tương lai: Filecoin Foundation đề xuất các sáng kiến quan trọng để thúc đẩy việc áp dụng Filecoin trên diện rộng, bao gồm các hoạt động như:
- Xây dựng các công cụ lưu trữ thân thiện với người dùng
- Phát triển các giải pháp lưu trữ mới
- Tăng cường sự tích hợp với các nền tảng và dự án Web3 khác

Tổng kết

Mặc dù ra đời đã từ rất lâu nhưng Filecoin vẫn cho thấy rằng dự án không chỉ là nền tảng lưu trữ phi tập trung hàng đầu mà còn có khả năng thích ứng và phát triển mạnh mẽ theo thời thế.

Với use case rõ ràng, dịch vụ của Filecoin đang được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm NFT, Web3, Gaming, Metaverse và cả lưu trữ âm thanh/video. Đặc biệt, Filecoin mở rộng tầm hoạt động của dự án sang mảng chia sẻ tài nguyên tính toán. Đây là lĩnh vực rất hot trong bối cảnh AI ngày càng phát triển.

Sự hợp tác với dự án IO.net là một ví dụ điển hình cho hướng đi này, khi Filecoin không chỉ cung cấp hạ tầng lưu trữ mà còn hỗ trợ chia sẻ và tận dụng tài nguyên tính toán. Ở góc nhìn cá nhân, mình đánh giá rất cao Filecoin ở việc luôn thay đổi hướng phát triển để bắt kịp nhu cầu của thị trường.

Anh em có nhận xét như nào về Filecoin? Liệu có thể đầu tư vào token FIL trong giai đoạn hiện tại? Hãy để comment xuống dưới để trao đổi với các thành viên trong cộng đồng TradeCoinVN nhé!

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tiền của mình, chúc các bạn thành công!