Trong vài năm gần đây, nhằm mở rộng hệ sinh thái cũng như các dịch vụ của mình, các sàn giao dịch tập trung (CEX) tier-1 bắt đầu triển khai blockchain riêng, điển hình có thể kể đến như Binance, Coinbase, OKX,...

Tuy nhiên, liệu rằng đây có phải là hướng đi đúng đắn hay chỉ là một kế hoạch nhất thời? Vì bản chất của CEX vẫn chỉ là sàn giao dịch chứ không phải thuần blockchain như những Layer 1 (L1), Layer 2 (L2) phổ biến khác. 

Hôm nay, hãy cùng mình phân tích sâu hơn về chủ đề này thông qua bài viết dưới đây nhé!

Tổng quan Native Blockchain nổi bật của các sàn CEX

Binance - BNB Chain

BNB Chain là blockchain được tạo ra bởi Binance, sàn giao dịch crypto top 1 thị trường hiện tại. Native token của BNB Chain chính là token BNB. 

BNB Chain được biết đến là một hệ sinh thái phi tập trung, sử dụng cơ chế Proof-of-Stake để xác thực mạng lưới cũng như quản lý giao dịch. Bên cạnh đó, BNB Chain cũng được thiết kế với các smart contract có khả năng tương thích tốt với EVM.

Coinbase - Base 

Base là một L2 trên Ethereum được phát triển bởi sàn giao dịch Coinbase và ra mắt vào ngày 09/08/2023. Base được thiết kế với mục tiêu tăng khả năng tiếp cận người dùng Web2 lên môi trường Web3 với các ưu điểm như tốc độ nhanh, chi phí cực thấp. 

Gần 1 năm sau khi ra mắt, Base đạt được nhiều thành tựu nổi bật và hiện đang là một trong những L2 hàng đầu trên thị trường Crypto. Tính tới tháng 07/2024, Base vẫn chưa có ý định ra mắt native token, thay vào đó vẫn đang sử dụng ETH làm token hoạt động chính. 

OKX - X Layer

Đọc thêm: Liệu Ethereum có thể "soán ngôi" Bitcoin trong năm 2024 không?

X Layer là một L2 được phát triển bởi sàn giao dịch OKX sử dụng công nghệ Polygon SDK với mục tiêu mở rộng khả năng tiếp cận cùng chi phí thấp. 

Từ đó, OKX có thể đưa nhiều người dùng hơn đến với thế giới Web3. OKB là native token của X Layer và có thể dễ dàng chuyển đổi liền mạch giữa các dịch vụ của OKX và hệ sinh thái X Layer. 

Phân loại Native Blockchain

Mục đích khai sinh Native Blockchain của các sàn CEX là mong muốn mở rộng hệ sinh thái sẵn có của họ, đồng thời đa dạng dòng doanh thu với nhiều hình thức tiếp cận khách hàng khác nhau. 

Dựa vào các đặc điểm hoạt động ta có thể phân Native Blockchain thành hai loại gồm:

• Native Blockchain với Token: Lấy ví dụ BNB Chain với token BNB, mọi hoạt động của hệ sinh thái đều xoay quanh native token này. Đây là mô hình giúp nâng cao giá trị của chính native token BNB cũng như toàn bộ hệ BNB Chain.
• Native Blockchain với công nghệ: Điển hình nhất là Coinbase với Base L2, tập trung hoàn toàn vào hiệu suất và tính năng từ công nghệ của Base chứ không dùng native token làm đòn bẩy phát triển.

Native Blockchain sẽ là bước đệm hay rào cản?

Với các sàn CEX, bên cạnh việc duy trì các dịch vụ sẵn có, họ phải tuân thủ pháp lý đặc thù tại một số khu vực. Việc vận hành thêm một native blockchain với hệ sinh thái khổng lồ là bài toán không hề nhỏ nếu chẳng may vướng phải vấn đề và rủi ro tài chính.

Vào tháng 11/2023, native blockchain của sàn HTX (Huobi cũ) là HECO Chain đã bị hack hệ thống gây thiệt hại lên đến 86 triệu USD. Không những vậy, trước đó vào tháng 09/2023, sàn này cũng bị kẻ xấu cuỗm mất 5,000 ETH. 

Sự việc này đã thổi lên cơn bão lo lắng, hoài nghi của cộng đồng đối với sàn CEX đang sở hữu các Native Blockchain. Vì thế, thách thức mà CEX phải giải quyết đó là tạo ra một hàng rào bảo users khi sử dụng sản phẩm/dịch vụ của họ. 

Ngoài ra, trong giai đoạn 2024 - 2025 này, các sàn CEX top đầu đã củng cố vai trò của mình hơn nữa trong không gian Web3 nhờ vào các những sản phẩm mới, đáng kể nhất có thể kể đến ví Web3 của Binance, ví Web3 của OKX hay gần đây nhất chính là Smart Wallet của Coinbase.

Trước đây, để tham gia DeFi thì người dùng cần sở hữu những ví non-custody như MetaMask, Trust Wallet,... Giờ đây, chúng ta có thể sử dụng các ví Web3 ngay trên các sàn CEX. 

Điều này sẽ thúc đẩy trải nghiệm người dùng và gia tăng bảo mật cho users vì không phải trải qua quá nhiều bước khi tương tác DeFi. Đây cũng sẽ là động lực để chuyển dịch user lên không gian Web3, cụ thể là các Native Blockchain.

Các sàn CEX tạo ra doanh thu từ Native Blockchain như thế nào?

Đối với Native Blockchain có token

Đây là loại Native Blockchain được các sàn CEX sử dụng phổ biến nhất, điển hình như Binance, OKX, Crypto.com,… Các native token sẽ bổ sung giá trị cho dịch vụ trên các sàn CEX thông qua các tính năng như Binance Launchpool, OKX Jumpstart,... 

Ngoài ra, một số sàn đã triển khai chiến lược kết hợp Airdrop huy động vốn, cụ thể như Binance với MegaDrop. Lúc này, sàn sẽ có thêm dòng doanh thu từ các dự án muốn listing.

Đọc thêm: Xây dựng kế hoạch chốt lời cho chu kỳ uptrend 2024-2025

Chiến lược này đã thu người mới sử dụng sàn cũng như tham gia hệ sinh thái Native Blockchain một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, chính Binance và OKX cũng triển khai chiến dịch airdrop token dự án DeFi trên ví Web3 và dùng native token làm phí giao dịch.

Một số ví dụ:

• Mạng Cronos của Crypto.com cho phép users truy cập dễ dàng các giao thức DeFi bằng native token CRO để nhận thêm ưu đãi bên cạnh phần thưởng staking.
• OKX cung cấp phí giao dịch chiết khấu với native token OKB và giúp users có thêm lợi nhuận thụ động thông qua OKX Earn.
• Binance mở rộng ứng dụng của native token BNB bằng cách mở rộng hệ sinh thái ở các lĩnh vực như DeFi, GameFi, Web3,...

Đối với Native Blockchain thuần công nghệ

Base của Coinbase hiện tại đang là ví dụ tiêu biểu nhất cho Native Blockchain loại này. Nguồn doanh thu cơ bản nhất của Base đến từ phí giao dịch với các dịch vụ đa dạng trên hệ sinh thái của mình. 

Mặc dù phí giao dịch trên Base rất thấp nhưng nhờ vào chiến lược đó mà Base đã thu hút được rất nhiều người dùng tham gia vào mạng lưới.

Tính từ thời điểm ra mắt vào tháng 08/2023 đến 06/2024, Base đã tạo ra 65.1 triệu USD phí giao dịch. Blockchain này luôn giữ vị trí top đầu doanh thu của các L2 trong nhiều tháng liên tiếp. Tuy nhiên, Base cũng có thỏa thuận chia sẻ doanh thu với L2 Optimism. Theo đó, Base chia sẻ 2.5% doanh thu hoặc 15% lợi nhuận ròng kiếm được cho Optimism DAO, tùy theo mức nào lớn hơn.

Ngoài ra, Coinbase cũng hợp tác với Circle để phát hành stablecoin USDC trên Base. Dù chưa có các thống kê chính xác nhưng nguồn doanh thu từ việc hợp tác này có khả năng cao hơn cả doanh thu từ phí giao dịch của Base trong thời gian tới.

Base cũng đang triển khai chiến dịch Onchain Summer nhằm khuyến khích việc tương tác Coinbase Smart Wallet cùng các ứng dụng trong hệ sinh thái, sau đó sẽ có reward cho users/developers tham gia.

Ưu điểm và Nhược điểm của các sàn CEX khi triển khai Native Blockchain

Ưu điểm

• Đúng nhu cầu users: Các sàn CEX đã có sẵn tệp người dùng nên họ có thể dễ dàng triển khai Native Blockchain phù hợp với khách hàng của mình.
• Mô hình doanh thu đa dạng: Các sàn CEX có thể đa dạng hóa dòng doanh thu từ các dịch vụ trên CEX và hệ sinh thái Native Blockchain.
• Mở rộng hệ sinh thái: Với việc sở hữu blockchain độc quyền, các sàn CEX có thể tùy ý phát triển trend/narrative, thu hút builder xây dựng sản phẩm/dịch vụ phù hợp thị hiếu khách hàng.

Nhược điểm

• Hiệu suất vận hành: Như ví dụ HECO Chain của sàn HTX, CEX sẽ đối mặt về rủi ro hiệu suất khi phân tán nguồn lực để vận hành cả 2 mô hình cùng lúc.
• Cạnh tranh từ các blockchain truyền thống: Các blockchain L1 hoặc L2 tiền bối đã đi trước và chiếm được vị thế trên thị trường và trong tâm trí Web3 users. Sẽ có rào cản để Native Blockchain mới ra mắt lôi kéo dòng tiền DeFi.
• Rủi ro pháp lý: Dù phát hành Native Blockchain riêng nhưng các sàn CEX vẫn đứng trên cương vị là nhà quản lý tài sản người dùng. Vậy nên, luôn có rủi ro pháp lý treo lơ lửng trên đầu.

Nhận định cá nhân

Việc triển khai Native Blockchain rõ ràng là một offer hấp dẫn với các sàn CEX nhưng sẽ đi kèm những thách thức không hề nhỏ. Làm thế nào để đảm bảo được hiệu suất mạng lưới và bảo vệ quyền lợi cho người dùng có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình khẳng định vị thế của một blockchain hiệu quả. 

Rủi ro về mặt pháp lý vẫn còn đó. Đâu phải ngẫu nhiên mà Coinbase cùng L2 Base cân nhắc đắn đo trong việc phát hành native token. Vì ngoài đời thực, Coinbase đang là sàn CEX được quản lý bởi các cơ quan có thẩm quyền tại Hoa Kỳ.

Nhìn về mặt tích cực, việc triển khai all-in-one trên 1 ứng dụng giúp các sàn CEX linh hoạt trong việc educate người dùng tiếp cận lĩnh vực DeFi, Web3, GameFi,… Trên đây quan điểm cá nhân mình về xu hướng Native Blockchain của các sàn CEX. Còn bạn thì sao? Bạn nghĩ sao về Native Blockchain và cái tên nào được bạn đánh giá cao nhất?

Hãy để lại bình luận xuống dưới để trao đổi với các thành viên trong cộng đồng TradeCoinVN nhé.

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc anh em thành công!