Bất kể ai khi tham gia thị trường đều có một vài thời điểm trải qua cảm giác hụt hẫng khi công sức bỏ ra không nhận lại phần thưởng tương xứng. Hay khi thị trường tăng trưởng mạnh mẽ và mọi người đều có lợi nhuận nhưng hiệu suất tài khoản cá nhân lại rất kém.

Nhìn vào các quỹ đầu tư mạo hiểm (VCs) hàng đầu, họ đều sở hữu mức ROI rất tốt kể cả khi market ở xu hướng tiêu cực. Có bao giờ bạn tự hỏi những VCs phân tích dự án như thế nào trước khi rót tiền đầu tư không? Quy trình đánh giá của họ có gì đáng chú ý? Hôm nay, hãy cùng mình tìm lời giải thông qua bài viết sau nhé!

VC là gì? 

Thị trường crypto được tạo thành bởi một số thành phần cốt lõi như Đơn vị tạo lập thị trường (Market Maker), Quỹ phòng hộ (Hedge Funds), Quỹ thanh khoản (Liquid Funds), Venture Capital Funds (VCs),... Trong đó, VCs có điểm khác biệt so với phần còn lại vì họ là những người mua token trước khi niêm yết, hay còn được gọi là mua private. Mục đích là để hỗ trợ đội ngũ dự án ngay từ những bước đầu triển khai.

Các VCs có chung một quan điểm mạnh mẽ rằng việc ủng hộ sớm vào một dự án có tiềm năng là điều đúng đắn, dù cho đội ngũ dự án chưa launching sản phẩm rõ ràng. Có thể xem đây là một ván cược có cơ sở bởi khi dự án thành công, họ sẽ thu được nguồn lợi nhuận rất lớn, ngược lại, nếu thất bại thì phải chịu khoản lỗ sâu.

Tỷ lệ Risk/Reward ở đây khá cao nhưng hình thức Đầu tư mạo hiểm không chỉ đơn thuần dừng lại ở việc đầu tư, mà còn hỗ trợ và phát triển dự án cùng đội ngũ sáng lập nhằm hướng đến sự mục tiêu lâu dài.

Các cấu trúc quan trọng hình thành nên một VC

Theo đó, mỗi VC sẽ có 3 thành phần chính gồm Đối tác đặc biệt (Limited Partner - LP), Đối tác chung (General Partner - GP) và Người sáng lập (Founder) với các chức năng sau:

• Đối tác đặc biệt (LP): đây là những người có tiềm lực tài chính mạnh mẽ và muốn tiếp tục gia tăng số vốn của mình lên mức cao hơn, thế nên các quỹ đầu tư mạo hiểm là sự lựa chọn hàng đầu của họ
• Đối tác chung (GP): là những người có kiến thức dày dạn trong thị trường. Họ là những người nhận được % hoa hồng từ số tiền đầu tư ban đầu của các LP thông qua việc chọn lựa các dự án thành công
• Founder: là cá nhân/đội ngũ xây dựng dự án từ những viên gạch đầu tiên. Họ luôn đặt ra các mục tiêu phát triển mới và đi đến cột mốc quan trọng nhất là tung sản phẩm của dự án ra ngoài thị trường

Việc LP chuyển số vốn đầu tư cho GP cũng khá dễ hiểu khi họ chỉ việc gửi tiền và chờ đợi kết quả lợi nhuận. Điều quan trọng nhất mà LP phải làm chính là lựa chọn đúng về những người quản lý tài sản (GP). Các LP thường không tham gia quá sâu về quá trình hoạt động của các công ty startups mà việc này sẽ do GP phụ trách.

Bên cạnh đó, các LP có thể sử dụng các mối quan hệ của mình để đem về những deal, đưa GP phân tích, đánh giá xem có đáng đầu tư không. GP thường thực hiện các hoạt động báo cáo kiểm toán, thống kê theo tháng/quý/năm để cho các LP nắm bắt rõ được tình hình của quỹ.

Điều đó cũng bao gồm cả việc cung cấp những thay đổi trong chiến lược đầu tư, tâm lý thị trường, tổng quan các thương vụ đã hoàn thành, mức PnL đã/chưa được ghi nhận.

Mục tiêu của các GP là vận hành theo cách minh bạch và rõ ràng nhất có thể bởi vì hoạt động đầu tư mạo hiểm luôn ẩn chứa nhiều rủi ro. Thông thường chỉ 1 - 2 trong số 100 công ty/startups có thể vươn mình trở thành những kỳ lân mà thôi.

Các quỹ VC hàng đầu hiện nay đang hoạt động theo mô hình 2/20. Trong đó, GP sẽ lấy phí 2% mỗi năm trên tổng số vốn mà các LP đã rót vào. Mục đích của việc này nhằm chi trả cho chi phí vận hành như tiền lương, quan hệ đối tác, pháp lý,…

Bên cạnh đó, GP sẽ lấy mức phí 20% cho mỗi thương vụ thành công mà họ thực hiện được hay ta có thể hiểu đơn giản đó là hoa hồng.

Ví dụ: thương vụ X được GP thực hiện thành công kéo về mức lợi nhuận là 1 triệu USD thì 200k USD sẽ được trả cho GP và 800k USD sẽ thuộc về LP.

Tuy nhiên ở một vài thời điểm, các quỹ VC không có hiệu suất hoạt động tốt. Vậy lý do gì khiến cho các LP vẫn tiếp tục rót vốn đầu tư? Hầu hết các hoạt động của VCs không có thanh khoản cho đến khi dự án được niêm yết. Bên cạnh đó, vì vấn đề pháp lý nên các tài sản crypto cũng chưa có nhiều sự liên kết với các loại tài sản truyền thống khác. 

Các VCs thường trích ra một phần nhỏ từ AUM (tổng tài sản quản lý) của họ để phòng ngừa rủi ro các tình huống xấu, thông thường sẽ nằm ở mức 5-10%. Tuy nhiên, ở mặt tích cực thì nếu GP có hiệu suất hoạt động tốt thì các thương vụ có thể mang lại nguồn lợi nhuận khổng lồ. 

Trong mốc thời gian 3-5 năm kể từ khi rót vốn, các LP có thể nhận lại mức lợi nhuận cao hơn gấp 3-10 lần, điều rất khó xảy ra ở các loại tài sản khác ngoài crypto. Vậy tiêu chí chọn lựa các nhà quản lý quỹ xuất sắc là gì? Chúng ta cùng qua phần tiếp theo nhé!

Đọc thêm: Grayscale đã đặt cược vào những đồng coin nào cho bull run 2024-2025?

Thuyết trình là một môn nghệ thuật 

Để đầu tư vào các công ty startups thì vấn đề đầu tiên chính là tiền đâu? Các VCs vẫn phải đi huy động vốn ở thời điểm bắt đầu và GP sẽ phải sử dụng đến kỹ năng thuyết trình để tìm kiếm LP. Tương tự như cái cách mà các Founders vẫn làm trước VCs.

Quy trình này cũng không có nhiều điểm khác biệt so với các quỹ đầu tư truyền thống. Tuy nhiên, có 1 điều đáng chú ý là các VCs chỉ có thể đầu tư vào các startup về crypto do pháp lý chưa rõ ràng.

GP đều là những chuyên gia sở hữu đa dạng kiến thức & kỹ năng từ nhiều lĩnh vực khác như E-commerce, bất động sản,... Điều họ cần làm chính là chứng minh cho các LPs thấy khả năng đem lại lợi nhuận từ các thương vụ tiềm năng. 

Thông thường, thuật ngữ cho quy trình này được gọi là Fund Thesis (Luận án Quỹ) và nó cũng chứa đựng các thông số giúp bạn đưa ra các quyết định chính xác hơn.

Các thông số tiêu biểu gồm:

• Giai đoạn đầu tư: có 6 giai đoạn đầu tư được phân loại gồm Pre-seed, Seed, Series A, Series B, Series C, Series D. Đôi lúc, các dự án cũng thường có thêm vòng Private, thực chất vòng gọi vốn này nhằm ẩn đi thông tin đầu tư của các VCs. Các vòng mang tính chất quyết định thường sẽ là Pre-Seed, Seed và Private.
• Giá trị gia tăng: Đây có là thông số quan trọng nhất và thường được các LP đặt sự quan tâm hàng đầu. Các GP cần thể hiện rõ ngoài tiền bạc thì các hoạt động hỗ trợ cho dự án là gì? Nghiên cứu, phát triển sản phẩm, marketing hay tuyển dụng,...?

Vị thế của một VC top đầu

Nhiều người nói rằng VCs chỉ có tiền, điều này vẫn đúng nhưng cũng sẽ là yếu tố để bạn phân biệt giữa một VC tier-1 và một VC bình thường. Nếu như trong mùa downtrend, các VC tier-1 luôn đưa ra kế hoạch hỗ trợ dự án vượt qua giai đoạn khó khăn thì ngược lại, các VC bình thường lại im lặng. 

Trong giai đoạn thị trường bùng nổ, có hàng loạt dự án gọi vốn và thậm chí là rất nhiều vốn. Tất cả những nhà đầu tư đều bị cuốn theo con sóng tăng trưởng chung, đặc biệt là các retailers vì ngay cả token của 1 dự án tệ cũng có thể giúp họ x10. 

Các VC rất đắn đo để phân bổ quỹ khi nhu cầu FOMO token tăng cao trong thời điểm bùng nổ. Vì họ khó kiểm soát được tỷ lệ Risk/Reward và dù sao thì mọi thứ cũng sẽ tăng trong thời điểm uptrend mà thôi. Tới giai đoạn downtrend, sẽ có rất nhiều builders cần vốn để hoạt động vì đây cũng được xem là thời điểm yên bình, rất tốt cho việc xây dựng một thứ gì đó.

Đó cũng là lúc các VC tier-1 thể hiện được kinh nghiệm của mình trong quá trình chọn lọc dự án thông qua số liệu thống kê, đội ngũ, chiến lược phát triển, tokenomics,... Ngoài ra, trực giác cũng là yếu tố góp phần lớn vào quyết định cuối cùng của các VC.

Tiêu chí lựa chọn nhân sự của các VC

Các VCs cũng xem yếu tố con người là quan trọng nhất. Với các VCs quy mô nhỏ có mức quản lý tài sản dưới 50 triệu USD thì cơ cấu nhân sự của họ không quá 10 người. Phần lớn sẽ vận hành theo flow sau:

Tìm kiếm các công ty startup => Chọn lọc những công ty tốt nhất => Tiến hành rót vốn đầu tư => Đồng hành và hỗ trợ các startup phát triển => Bán số cổ phần (token) đã nhận trước đó => Thu về lợi nhuận.

Và một dream team thường được cơ cấu như sau:

• Associate: đảm nhiệm chung trách nhiệm giao tiếp và hoạt động giữa các VCs và startup từ trước cho đến sau khi đầu tư. Họ tìm kiếm thông tin các dự án ở bất cứ nguồn nào có thể như các social platform, nhóm alpha, các buổi networking, hội nghị, hackathon,...
• Researcher: làm mọi thứ liên quan đến việc nghiên cứu tokenomics, giải pháp ứng dụng, bài toán kinh tế,... Nhờ vào những bản nghiên cứu của họ mà các VCs sẽ có góc nhìn sâu hơn về một startup.  
• Advisor: cung cấp kiến thức chuyên môn cũng như chiến lược phát triển cho cả VCs lẫn các công ty khởi nghiệp nằm trong danh mục đầu tư. Bên cạnh đó, Advisor còn sở hữu mạng lưới kết nối đối tác nguồn lực tài chính mạnh mẽ. 
• Investor Relation (IR): chịu trách nhiệm duy trì và phát triển mối quan hệ với các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, IR cũng đảm nhiệm việc chuẩn bị chiến lược gây quỹ, hồ sơ tài liệu gốc, quản lý truyền thông và các nhiệm vụ khác nhằm đảo bảo quy trình đầu tư được diễn ra suôn sẻ. 

Những điều cần chú ý khi đầu tư theo quan điểm của VC

Đây là một số tiêu chí đánh giá về công ty startup. Từ đó, bạn sẽ dễ dàng thiết lập 1 bộ tiêu chuẩn cho riêng mình mỗi khi research dự án.

Đọc thêm: Hiểu rõ cách MM thao túng thị trường Crypto để không bị mắc bẫy khi đầu tư

• Tokenomics: Nghiên cứu tỷ lệ lạm phát, lượng emission token, lịch phát hành cũng như tỷ trọng TGE. Mấu chốt ở đây chính là xác định được thời điểm áp lực bán bắt đầu lớn hơn và động lực nào sẽ khiến token được thu mua trở lại.
• Công nghệ: Điều này sẽ đòi hỏi chuyên môn khá cao để hiểu rõ, tuy nhiên, hiện nay thị trường đã có nhiều kênh thông tin kiến thức. Bạn có thể tìm đọc các dự án mới nhất tại tradecoinvn.net với tốc độ real-time.
• Đối thủ cạnh tranh: Hãy tìm ra ít nhất 1 đối thủ của dự án bạn định đầu tư, so sánh các ưu nhược điểm để nhận ra những sự khác biệt. Ngoài ra, có thể đánh giá thị phần, cách hoạt động,... để có góc nhìn rõ ràng hơn trước khi rót tiền.
• Hệ sinh thái: Đây cũng là yếu tố quan trọng với một dự án. Nếu chọn lựa đúng hệ sinh thái phù hợp thì dự án được hưởng lợi rất nhiều trước khi triển khai. Tiêu biểu như Solana hay BNB Chain với cộng đồng mạnh mẽ và phí gas thấp luôn là nơi mà các nhà đầu tư săn đón dự án mới.
• Nghiên cứu các vòng gọi vốn: Như mình đã phân loại các vòng gọi vốn, việc nắm rõ giai đoạn phát triển sẽ giúp bạn hiểu được tiềm lực hiện tại của dự án lớn đến mức nào. Bên cạnh đó, một dự án có những VCs tier-1 góp mặt sẽ xứng đáng được đưa vào watchlist của chúng ta hơn.
• Đội ngũ phát triển: Profile của từng nhân sự trong dự án rất quan trọng để bạn hiểu rõ kinh nghiệm của họ có phù hợp với những gì mà họ đang phát triển hay không.
• Các yếu tố khác: Bên cạnh bộ khung chuẩn mình liệt kê  trên, đương nhiên sẽ còn một vài thông số insight khác như cảm xúc “yêu-ghét” của cộng đồng với dự án, dữ liệu on-chain, khả năng phát triển trước và sau khi TGE,….
  
  Trong năm 2024, ắt hẳn bạn đã chứng kiến làn sóng memecoin tăng trưởng mạnh mẽ thế nào khi trở thành bản sắc văn hóa đại diện cho mỗi hệ sinh thái. Trong khi coin công nghệ có vẻ đang hụt hơi trong cuộc đua này. Ý của mình là dù có những bộ tiêu chuẩn đánh giá riêng nhưng thị trường crypto là nơi khó ai đoán trước được điều gì xảy ra. Ngay cả các VCs cũng có thể thua lỗ. Vậy nên, hãy xem những thông tin bên trên là  để tham khảo thôi nhé.

Kết

Bài viết trên của mình đã phân tích về cách một VCs hoạt động và góc nhìn của họ khi tham gia rót vốn cho một dự án. Còn thông tin nào mà bạn nghĩ sẽ tác động đến quyết định đầu tư của các VCs? Hãy để lại bình luận xuống dưới để trao đổi với thành viên trong cộng đồng TradeCoinVN nhé.

Lưu ý: bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo và không phải là lời khuyên đầu tư dưới bất cứ hình thức nào. Hãy thực hiện việc DYOR và có trách nhiệm với kế hoạch đầu tư của mình!