Ra mắt token là một quá trình phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các dự án thường phải đối mặt với những rủi ro không chỉ là về mặt kỹ thuật, công nghệ mà còn liên quan tới pháp lý.

Trong uptrend, các dự án thường “nóng vội” ra mắt token thật nhanh tới công chúng và điều này dẫn đến sai lầm. Vì vậy, quỹ đầu tư tier-1 A16z đề xuất những quy tắc mà các dự án cần chuẩn bị và cân nhắc kỹ.

Trong bài viết dưới đây, mình sẽ phân tích 5 quy tắc mà các dự án crypto cần chú ý trước khi ra mắt token, theo góc nhìn của a16z. Hy vọng anh em builder sẽ có sự chuẩn bị tốt nhất cho quá trình launching dự án.

Quy tắc 1: Hạn chế hoạt động public sale tại Mỹ

Chúng ta cùng tìm hiểu bối cảnh từ năm 2017 để giải thích tại sao lại có quy tắc này. Anh em đều biết rằng, năm 2017 là thời kỳ bùng nổ của ICO, là phương thức huy động vốn rất phổ biến thời điểm đó.

Nhiều dự án crypto hứa hẹn sẽ dùng số vốn ICO để phát triển sản phẩm, mang lại những đột phá công nghệ lớn và tất nhiên là sẽ đem lại lợi nhuận cho nhà đầu tư tham gia.

Tuy nhiên, không phải dự án nào cũng thực hiện được lời hứa. Chính vì điều này, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) phải can thiệp.

Đọc thêm: Những điều cần lưu ý khi chuẩn bị và ra mắt token theo A16z

SEC đã áp dụng Howey Test - tiêu chuẩn xác định một sản phẩm có phải là chứng khoán hay không. 
 

Theo Howey Test, một giao dịch được coi là chứng khoán nếu nó liên quan đến việc đầu tư nhận về lợi nhuận từ 1 bên khác. Vì thường bao gồm việc đầu tư tiền vào các dự án crypto với hy vọng sinh lời nên ICO thường bị coi là giao dịch chứng khoán theo tiêu chuẩn này.

Bị SEC để ý và có những ràng buộc như vậy, sau năm 2017, các dự án dần tránh xa huy động vốn thông qua public sale token tại Mỹ.
 

Tuy nhiên, trong 7 năm lịch sử ngành crypto, ICO đã tái xuất nhưng dưới nhiều hình thức mới và “né" được luật chứng khoán Mỹ.
 

• Một số người cho rằng luật chứng khoán Mỹ không còn hiệu quả hoặc không công bằng nên việc vi phạm là “hiển nhiên". Dẫu vậy, đây chỉ là quan điểm lý tưởng của những người hưởng lợi từ việc vi phạm.
• Các dự án tạo ra các mô hình giao dịch mới, ví dụ như Protocol Owned Liquidity (POL) và Liquidity Bootstrapping Pools (LBP). Họ hy vọng rằng một chút thay đổi trong cấu trúc sẽ hạn chế vướng vào pháp lý.
   

Vậy nên, theo A16z, cách duy nhất để tránh dính tới luật chứng khoán là hạn chế triển khai public sale token cho người Mỹ.

Quy tắc 2: Phi tập trung là kim chỉ nam

Về cơ bản, nhiều chiến lược mà các dự án có thể áp dụng để ra mắt token mà không gặp vấn đề pháp lý, chẳng hạn như:
 

• “Phi tập trung" dự án trước khi ra mắt token
• Ra mắt token bên ngoài Mỹ
• Giới hạn việc giao dịch token tại các thị trường thứ cấp tại Mỹ
   

A16z đề xuất một công cụ để giúp các dự án giảm thiểu rủi ro pháp lý có tên là khung DXR (Decentralize, X-clude, Restrict).

Tuy nhiên, X-clude (loại trừ) và Restrict (hạn chế) chỉ là các chiến lược “chữa cháy" giúp dự án crypto tuân thủ luật chứng khoán nếu chưa đạt được mức độ phi tập trung đủ. Cụ thể:

• X-clude: Đây là một chiến lược tạm thời để loại bỏ một số đối tượng hoặc khu vực nhất định khỏi việc tham gia vào dự án. Chẳng hạn, một dự án có thể không cho phép công dân Mỹ mua token để tránh vi phạm các quy định chứng khoán Mỹ.
• Restrict: Đây cũng là biện pháp tạm thời giúp hạn chế quyền kiểm soát của một số đối tượng trong dự án. 
   

Nhìn chung, không chiến lược nào có thể thay thế được việc phi tập trung. Phi tập trung là cách duy nhất giúp loại bỏ những rủi ro mà luật chứng khoán nhắm đến.
 

Để anh em hiểu rõ hơn phương thức này, mình sẽ đưa ra 2 ví dụ sau:

• Với blockchain Layer-1 (L1): Đội dev nên tập trung vào vấn đề liên quan tới công nghệ sau mainnet. Để hạn chế rủi ro pháp lý, họ có thể ra mắt token ở các khu vực ngoài Mỹ. Tới khi dự án đạt được tính phi tập trung, họ có thể phát hành token tại Mỹ sau.
• Với các dự án game Web3: Dự án có thể sử dụng token để thúc đẩy thực hiện các hoạt động trong game từ user. Sau khi hệ sinh thái phát triển, nhiều bên thứ 3 tham gia hơn, nhiều user hơn,... họ có thể cân nhắc phát hành token tại Mỹ.

Quy tắc 3: Lên kế hoạch truyền thông bài bản

Truyền thông là yếu tố có sức ảnh hưởng rất lớn tới thành công của một dự án. Một phát ngôn sai lầm của đội ngũ trước truyền thông có thể đặt toàn bộ dự án vào thế khó khăn.

Có một kế hoạch truyền thông khéo léo sẽ giúp dự án tránh được những vấn đề pháp lý và tranh thủ thu hút được sự ủng hộ từ cộng đồng. Vì vậy, một số nguyên tắc cần thực hiện, đó là:
 

• Tránh tạo ra kỳ vọng về lợi nhuận: Dự án nên hạn chế tối đa những phát biểu khiến người mua token mong đợi lợi nhuận từ đội ngũ phát triển.
• Không thảo luận về token trước và sau khi ra mắt: A16z khuyến nghị các dự án nên tránh nhắc đến airdrop, tokenomics trước khi ra mắt token. Kể cả sau khi ra mắt token, các dự án crypto cũng không nên đề cập đến giá trị hoặc cơ chế tăng giá của token. Điều này nhằm tránh thu hút sự chú ý của SEC, giúp dự án không vướng phải những quy định khắt khe về chứng khoán.
• Tránh từ ngữ thể hiện quyền kiểm soát: Đội ngũ phát triển cần tránh những từ ngữ tạo ra cảm giác họ sở hữu hoặc kiểm soát dự án. 
• Nhấn mạnh sự đóng góp phi tập trung: Khuyến khích sự tham gia của nhà phát triển bên thứ ba để thể hiện sự phi tập trung của dự án. 
• Tránh “Directed Selling Efforts” tại Mỹ: Khi ra mắt, dự án cần tránh các hoạt động truyền thông có thể kích thích nhu cầu ở thị trường Mỹ.
   

Nói chung, anh em cần hiểu mỗi phát ngôn trên các kênh thông tin đại chúng đều phải rõ ràng sự phi tập trung và tuân thủ pháp luật. Đặc biệt là trên thị trường Mỹ.

Quy tắc 4: Cẩn trọng với việc niêm yết token trên thị trường thứ cấp

Niêm yết trên các sàn giao dịch thứ cấp (các sàn CEX và DEX) giúp tăng khả năng tiếp cận của user với token dự án. Tuy nhiên, việc này thường yêu cầu phải có đủ thanh khoản để tránh biến động giá quá lớn.

Tuy nhiên, chính SEC lại sử dụng việc niêm yết token hoặc cung cấp thanh khoản trên thị trường thứ cấp làm cơ sở để thực hiện các hành động pháp lý chống lại dự án.

Vậy nên, theo A16z, việc niêm yết sớm token là không cần thiết nếu như dự án chưa tự tin về tính “phi tập trung" của mình.

Ngoài ra, các dự án cũng nên tránh việc công khai thông tin niêm yết token trên các sàn giao dịch tại Mỹ. Họ cũng không nên tham gia vào các hoạt động market making trong lãnh thổ Mỹ.

Quy tắc 5: Sử dụng chính sách lock token

Lock token là bắt buộc đối với phát hành cho “người nội bộ” như đội dev, quỹ đầu tư sớm, partners, advisors. Thời gian lock token cho những bên này cần phải ít nhất 1 năm kể từ khi TGE.

SEC đã từng ngăn cản việc phát hành token nếu không có chính sách lock 1 năm.

Điều này là dễ hiểu vì mong muốn bảo vệ nhà đầu tư. Dự án không áp dụng có thể dính vào các vụ kiện tập thể. 

Tất nhiên, sau 1 năm, lượng token cho “người nội bộ" có thể được unlock dần dần, tốt nhất là nên unlock trong 3 năm tiếp theo. Cách này giúp giảm rủi ro pháp lý và tạo sự ổn định cho giá token.

Tổng kết  

Anh em có thể thấy, việc ra mắt token cần phải có sự cẩn trọng tối đa, tuân thủ các quy định pháp lý, đặc biệt là trong môi trường như Mỹ.

Theo A16z, chúng ta có 5 quy tắc chính cần quan tâm, mình sẽ tóm gọn lại như sau:
 

• Quy tắc 1 nhấn mạnh không nên bán token công khai để huy động vốn tại Msỹ
• Quy tắc 2 yêu cầu các dự án hướng đến phi tập trung hóa để giảm rủi ro liên quan đến luật chứng khoán
• Quy tắc 3 nhấn mạnh tầm quan trọng của truyền thông. Nguyên tắc là luôn phải đề cao tính phi tập trung của dự án, tránh tạo ra những kỳ vọng về giá token
• Quy tắc 4 đề cập đến vấn đề niêm yết token trên thị trường thứ cấp và thanh khoản, lưu ý về những rủi ro khi không đạt được sự phi tập trung đầy đủ trước khi ra mắt token
• Quy tắc 5 trình bày về tầm quan trọng của chính sách lock token cho người nội bộ dự án. Thời gian lock token nên ít nhất là 1 năm
   

Hy vọng qua bài viết, anh em builder có thể dễ dàng lên chiến lược ra mắt token, vừa bảo vệ dự án, vừa xây dựng niềm tin với cộng đồng và nhà đầu tư.

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tiền của mình, chúc các bạn thành công!