Ở những phần trước của Crypto Industry Map, chúng ta đã điểm qua những dự án nằm trong các mảng nổi bật và quan trọng đối với sự phát triển của công nghệ blockchain. Tiếp tục ở trong phần 7 và cũng là phần cuối cùng của chuỗi series này, hãy cùng TradeCoinVN điểm qua những dự án hàng đầu có sứ mệnh phát triển Bitcoin - Một hệ sinh thái có tiềm năng cực kỳ lớn đang chờ đợi chúng ta khám phá.

Industry Map: Bitcoin Ecosystem

Bitcoin Ecosystem là một hệ sinh thái còn khá mới đối với nhiều người, được phát triển dựa trên blockchain của Bitcoin. Mặc dù Bitcoin là đồng crypto đầu tiên và có vốn hoá lớn nhất ở trên thị trường, tuy nhiên, với nhiều vấn đề về kỹ thuật và khả năng mở rộng đã hạn chế sự phát triển hệ sinh thái trên nền tảng này.

Kết quả là nhiều blockchain khác như Ethereum, Solana,... đã phát triển thành những hệ sinh thái với hàng tỷ USD TVL (total value locked), còn với Bitcoin thì đó chỉ đang là một "giấc mơ", đặc biệt là đối với những Bitcoin maximalism (người chỉ tin tưởng vào Bitcoin).

Vì vậy, những lĩnh vực và dự án được điểm mặt trong Crypto Industry Map: Bitcoin Ecosystem ở dưới đây sẽ mang đến rất nhiều kỳ vọng về một hệ sinh thái tiềm năng được phát triển mạnh mẽ trong thời gian sắp tới.

Lĩnh vực và dự án trong hệ sinh thái Bitcoin

Layer 2 Solutions

Layer 2 Solutions là các giải pháp nâng cao khả năng mở rộng của mạng lưới Bitcoin. Layer 2 (L2) ban đầu được phát triển mạnh mẽ ở hệ sinh thái Ethereum, nhận thấy được tiềm năng và hiệu quả cao, nhiều dự án đã mang giải pháp này đến để nâng cao khả năng mở rộng - một vấn đề mà các nhà phát triển trong hệ sinh thái Bitcoin vẫn còn “đau đầu” tìm cách khắc phục.

Lĩnh vực L2 Solutions của hệ sinh thái Bitcoin được chia làm 2 phân khúc chính, bao gồm:

Scaling là những dự án được xây dựng với mục đích nâng cao khả năng mở rộng của Bitcoin thông qua việc cung cấp một nền tảng có thông lượng giao dịch lớn, thời gian xử lý nhanh và đặc biệt là phí gas thấp. Một số dự án nổi bật trong phân khúc này tính đến tháng 06/2024 bao gồm:

• Citrea: Một blockchain L2 ứng dụng công nghệ ZK-Rollup tương thích EVM để nâng cao khả năng mở rộng của Bitcoin. L2 này sử dụng blockchain Bitcoin làm data availability và settlement layer thông qua Clementine - Cơ chế two-way peg được xây dựng dựa trên smart contract BitVM
• Lightning Network: Đây là một trong những Bitcoin L2 sớm nhất được ra mắt với mục đích tạo ra các kênh thanh toán giúp xử lý các giao dịch nhanh và phí gas rẻ hơn
• Liquid Network: Đây là một sidechain được xây dựng để cho phép việc thanh toán và phát hành tài sản kỹ thuật số trên blockchain Bitcoin nhanh chóng và bảo mật hơn
• Merlin Chain: Một blockchain L2 ZK-Rollup tương thích EVM giúp nâng cao khả năng mở rộng của mạng lưới Bitcoin
• SatoshiVM: Đây cũng là một dự án khác xây dựng giải pháp L2 ZK-Rollup tương thích EVM dành cho Bitcoin và sử dụng BTC để thanh toán phí gas

Programmability là các giải pháp xây dựng khả năng và ngôn ngữ lập trình smart contract dành cho blockchain Bitcoin, cho phép các developers triển khai các sản phẩm và tính năng hữu ích của họ cho người dùng trên mạng lưới Bitcoin, từ đó tạo điều kiện để cho hệ sinh thái này có thể phát triển. Một số dự án nằm trong phân khúc này gồm:

• BEVM: Đây là một Bitcoin L2 tương thích EVM và sử dụng BTC để thanh toán phí gas
• Bitlayer: Hoạt động như một Bitcoin L2, tự hào với khả năng tương thích 100% EVM và các toolchain Ethereum. L2 này cũng sử dụng BTC làm phương tiện thanh toán phí gas trên blockchain của họ
• Botanix: Một blockchain L2 trên Bitcoin sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake (PoS) và tương thích với EVM, được bảo mật bằng ví multisig phi tập trung
• Rootstock: Blockchain Bitcoin L2 tương thích với EVM
• Stacks: Một L2 cho phép các smart contract và DApp thừa hưởng tính bảo mật hàng đầu của blockchain Bitcoin

Infrastructure

Infrastructure bao gồm công cụ, nền tảng được xây dựng để hỗ trợ cho các chức năng, khả năng truy cập và bảo mật của mạng lưới Bitcoin. Hiện lĩnh vực này đang được chia thành 3 phân khúc chính, gồm:

Đọc thêm: Binance Research: Cập nhật Crypto Industry Map tháng 06/2024 - Mảng Memecoin Trading

Analytics là các trình khám phá cung cấp các thông tin về các giao dịch, thông tin hoạt động của block hoặc phí gas của mạng lưới Bitcoin. Một số công cụ đang được nhiều người sử dụng như:

• BTCScan: Đây là một block explorer dành cho mạng lưới Bitcoin, cách hoạt động của nó sẽ tương tự như Etherscan mà chúng ta thường hay sử dụng để tra cứu giao dịch hoặc ví ở bên mạng Ethereum
• Mempool.space: Đây là một block explorer dùng để tra cứu các giao dịch được thực hiện trên mạng lưới Bitcoin. Ngoài ra, công cụ này còn cung cấp thêm nhiều thông tin hữu ích khác về mempool (hay còn được gọi là phòng chờ ảo), nơi tập trung các giao dịch đang chờ để được xử lý
• Ordiscan: Block explorer dành cho mạng lưới Bitcoin, hỗ trợ cho nhiều giao thức mới như Inscriptions, BRC-20, Runes và Rare Stars

Interoperability là những dự án tạo ra khả năng tương tác cross-chain giữa Bitcoin và các blockchain khác. Điều này sẽ kết nối các hệ sinh thái lại với nhau và giúp tăng thêm tính thanh khoản cho các tài sản crypto. Một số dự án nổi bật trong phân khúc này gồm:

• Borderless Bitcoin: Sử dụng tiêu chuẩn Omnichain Fungible Token (OFT) của LayerZero để kết nối Bitcoin với tất cả các blockchain khác mà giao thức cross-chain này đang hỗ trợ
• Chainflip: Một Automated Market Maker (AMM) cross-chain cho phép swap token giữa các blockchain khác nhau mà không cần phải wrapped các tài sản đó lại
• Multibit: Cung cấp một cơ chế giúp bridge BTC qua lại giữa các blockchain: Bitcoin, Ethereum và BNB Chain một cách an toàn và hiệu quả
• Symbiosis: Một AMM cross-chain DEX (sàn giao dịch phi tập trung) giúp kết nối thanh khoản từ tất cả các blockchain khác nhau, bao gồm cả Layer 1, Layer 2, tương thích EVM hoặc non-EVM
• THORChain: Một giao thức cross-chain swap tạo điều kiện cho việc giao dịch tài sản giữa các blockchain hàng đầu như: Bitcoin, Ethereum, BNB Chain, Avalanche, Cosmos Hub, Dogecoin, Bitcoin Cash và Litecoin
• Threshold Network: Cung cấp một bridge phi tập trung giữa Bitcoin và Ethereum thông qua việc mã hóa BTC thành tBTC

Wallets được xem như là một "cánh cổng" giúp kết nối người dùng với không gian crypto. Những ứng dụng ví này sẽ cho phép chúng ta lưu trữ, di chuyển crypto và tương tác với các dApp (ứng dụng phi tập trung) trên blockchain Bitcoin. Một số wallet nổi bật trên hệ sinh thái Bitcoin bao gồm gồm:

• Magic Eden Wallet: Ban đầu Magic Eden là một sàn giao dịch NFT hoạt động chủ yếu trên hệ sinh thái Solana. Về sau, thương hiệu này tiếp tục cho ra mắt ví Magic Eden Wallet và mở rộng phạm vi hỗ trợ của họ sang nhiều blockchain hơn, trong đó bao gồm cả Bitcoin
• Phantom: Phantom là một thương hiệu ví crypto hàng đầu trên hệ sinh thái Solana. Cho tới thời điểm hiện tại, ví self-custodial (tự lưu ký) này đang hỗ trợ cho 4 blockchain hàng đầu gồm: Solana, Ethereum, Polygon và Bitcoin
• OKX Web3 Wallet: Đây là sản phẩm ví multi-chain được phát triển bởi đội ngũ thuộc sàn giao dịch tập trung OKX. Hiện tại OKX Web3 Wallet đang hỗ trợ cho hơn 80 mạng lưới khác nhau, trong đó có Bitcoin với những giao thức như BRC-20, Runes và Ordinals
• Unisat Wallet: Đây là một ví self-custodial trên hệ sinh thái Bitcoin nổi lên khi giao thức Ordinals cùng với BRC-20 “bùng nổ” trong giai đoạn đầu năm 2023. Cho tới nay, Unisat đang là ví hàng đầu trong việc lưu trữ các tài sản trên hệ sinh thái Bitcoin, bao gồm BRC-20, Runes và Ordinals
• XVerse: Ứng dụng ví self-custodial nằm trong hệ sinh thái Bitcoin, hỗ trợ lưu trữ và quản lý các tài sản thuộc các tiêu chuẩn: BTC, Ordinals, BRC-20, STX (thuộc blockchain L2 Stack) và Rare Sats

DeFi

DeFi là lĩnh vực bao gồm các dự án cung cấp chức năng tài chính phi tập trung được xây dựng trên hoặc tương thích với blockchain Bitcoin. Đây là một lĩnh vực cực kỳ quan trọng đối với bất cứ hệ sinh thái nào, trong đó có Bitcoin. Một số phân khúc DeFi trong hệ sinh thái Bitcoin như:

Đọc thêm: Binance Research: Cập nhật Crypto Industry Map đến tháng 06/2024 - Mảng RWA

Mặc dù chỉ mới xuất hiện vào năm 2023 nhưng những giải pháp Liquid Staking Token (LST)/Liquid Restaking Token (LRT) có thể vừa giúp nâng cao tính thanh khoản cho các tài sản crypto, vừa mang tới thêm một phần lãi suất cho các staker (người stake tài sản của họ trong các giao thức LST/LRT). Những giải pháp này sẽ tăng thêm tính hiệu quả của DeFi trên thị trường, đặc biệt là những nơi có native token giá trị cao như Bitcoin. Một số giải pháp LST/LRT nổi bật trên hệ sinh thái Bitcoin bao gồm:

• Babylon Chain: Giao thức cho phép người dùng stake BTC và nhận lãi suất. Nguồn lợi nhuận này đến từ việc cung cấp tính bảo mật và khả năng xác thực cho các blockchain PoS được xây dựng trên Cosmos
• BounceBit: Đây là một blockchain Layer 1 tương thích EVM cung cấp cơ sở hạ tầng để triển khai liquid restaking trên hệ sinh thái Bitcoin
• pSTAKE Finance: Giao thức cung cấp lãi suất và liquid staking bằng Bitcoin được xây dựng trên Babylon Chain
• Lorenzo: Nhà cung cấp liquid staking được xây dựng dựa trên cơ sở hạ tầng của Babylon

Lending bao gồm các giao thức cung cấp tính năng vay và cho vay (borrowing & lending) phi tập trung trên hệ sinh thái Bitcoin. Những cái tên nổi bật trong phân khúc này như:

• Liquidium: Giao thức lending hàng đầu trên hệ sinh thái Bitcoin, nơi người dùng có thể vay hoặc cho vay dựa trên các tài sản bao gồm: Inscriptions, Ordinals, Runes, BRC-20,...
• Ordibank: Giao thức cho vay cross-chain giữa Bitcoin và Ethereum, hỗ trợ cho các tài sản bao gồm: BTC, BRC-20, Atomicals (ARC-20), Runes và stablecoin trên blockchain Ethereum 
• Sovryn: Giao thức DeFi phi tập trung được xây dựng trên Rootstock cho phép giao dịch, cho vay và vay

Collateralized Debt Positions (CDPs) là những giao thức cho phép bạn thế chấp tài sản crypto để mint (đúc) ra stablecoin trên hệ sinh thái Bitcoin. Những giao thức nổi bật bao gồm:

• bitSmiley: Đơn vị phát hành stablecoin bitUSD trên hệ sinh thái Bitcoin dựa vào tài sản thế chấp là BTC
• Ducat Protocol: Đơn vị phát hành stablecoin UNIT, được thế chấp bằng BTC
• Satoshi Protocol: Đơn vị phát hành stablecoin SAT, được thế chấp bằng BTC trên BEVM

Others

Ngoài ra, trong hệ sinh thái Bitcoin còn một số lĩnh vực khác được xây dựng để phục vụ nhu cầu và giúp nâng cao khả năng tương tác giữa những người dùng với nhau, ví dụ như: 

Marketplaces là những sàn cho phép giao dịch các tiêu chuẩn token của hệ sinh thái Bitcoin. Một số Marketplace nổi bật và những tiêu chuẩn mà các sàn đó hỗ trợ bao gồm:

• Magic Eden: Hỗ trợ các tiêu chuẩn như: Ordinals, Runes
• Unisat: Ordinals, BRC-20, Atomicals (ARC-20), Runes
• Ordzaar: Ordinal, Runes
• OKX Marketplace: Ordinals, BRC-20, Atomicals, Runes

Gaming cũng là một lĩnh vực nhận được rất nhiều quan tâm trên thị trường crypto. Với sự xuất hiện của các giao thức mới cho phép triển khai, di chuyển token và NFT trên blockchain Bitcoin, một số nền tảng đã được xây dựng để tạo tiền đề cho Web3 game có thể phát triển trên hệ sinh thái này ở trong tương lai. Những nền tảng Gaming nổi bật trong hệ sinh thái Bitcoin bao gồm:

• Life Beyond Studios: Một studio Web3 game được đầu tư 3,5 triệu USD, trong đó có VC hàng đầu trong lĩnh vực gaming - Animoca Brands
• Oneness Matrix: Blockchain Bitcoin L2 được xây dựng theo cơ chế modular (mô-đun) dành cho lĩnh vực Web3 gaming
• Ordz Games: Hệ sinh thái game dựa trên cơ chế Inscriptions cho phép các nhà phát triển có thể kiếm được phần thưởng từ số lượt mà người dùng chơi những game mà họ tạo ra
• Trex20: Cung cấp nhiều trò chơi được xây dựng trên hệ sinh thái Bitcoin cùng với một marketplace, nơi người dùng có thể vay, cho vay hoặc giao dịch NFT

Lời kết

Trên đây là những dự án với mục tiêu to lớn là giúp cho Bitcoin có thể phát triển mạnh mẽ, sánh ngang với những hệ sinh thái hàng đầu trên thị trường hiện nay như Ethereum, Solana,...

Nhìn chung, những giải pháp được xây dựng cho tới thời điểm hiện nay tuy không quá nhiều nhưng cũng cho thấy được sức tăng trưởng và thu hút được một lượng chú ý đáng kể. Theo quan điểm của mình, sự chú ý vào Bitcoin sẽ tiếp tục gia tăng trong thời gian tới khi các dự án kể trên được hoàn thiện hơn và một "giấc mơ" về một hệ sinh thái Bitcoin đủ sức cạnh tranh với những đối thủ hàng đầu hiện nay có thể trở thành hiện thực.

Bạn đánh giá ra sao về những cái tên được điểm mặt trong hệ sinh thái Bitcoin kể trên? Theo bạn thì trong 7 phần Crypto Industry Map vừa qua thì đâu là mảng crypto quan trọng nhất? Hãy cho mình biết ý kiến của bạn ở phần bình luận phía dưới bài viết này để thảo luận cùng với anh em trong cộng đồng TradeCoinVN nhé!

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc các bạn thành công!