Lĩnh vực khoa học phi tập trung đã được hình thành từ lâu, nhưng narrative này mới chỉ nổi lên gần đây sau khi Binance lần đầu tiên đưa ra khái niệm về DeSci (Decentralized Science), cùng với sự ủng hộ nhiệt tình từ CZ và Vitalik.

Trong bài viết này, anh em hãy cùng TradeCoinVN tìm hiểu về VitaDAO, một trong những dự án DeSci tiên phong đã ra đời từ năm 2021. Bắt đầu nhé!

VitaDAO (VITA) là gì?

VitaDAO là một cộng đồng DeSci do những người nắm giữ token VITA quản lý. Mọi hoạt động của VitaDAO đều được công khai, thực thi tự động, và bất kỳ sự thay đổi nào đều cần có sự đồng ý của cộng đồng. Trong đó, VitaLabs là đầu tàu, bao gồm các nhà khoa học chuyên nghiên cứu về tuổi thọ và sự lão hóa, có nhiệm vụ định hướng cho sự phát triển của VitaDAO.

Mục tiêu của dự án là tìm ra phương pháp kéo dài tuổi thọ và sức khỏe con người bằng cách thực hiện các cuộc nghiên cứu chuyên sâu. Đồng thời trao quyền sở hữu tài sản trí tuệ cho các nhà khoa học thông qua token VITA - môt loại IPT (Intellectual Property Tokens - Token sở hữu trí tuệ).

VitaDAO giải quyết vấn đề gì?

VitaDAO đang nỗ lực để giải quyết 2 vấn đề lớn trong lĩnh vực nghiên cứu y sinh nói riêng và nghiên cứu khoa học nói chung:

• Khó khăn trong việc huy động vốn: Hiện nay, việc gây quỹ cho nghiên cứu y sinh rất mất thời gian và chỉ có một số ít tổ chức lớn, giàu nguồn lực mới tiếp cận được. Điều này khiến các nhà nghiên cứu nhỏ lẻ hoặc các dự án tiềm năng ít được tài trợ.
• Mâu thuẫn lợi ích: Các công ty dược phẩm chỉ tập trung vào doanh thu mà thường bỏ qua lợi ích của bệnh nhân. Trong khi đó, các tổ chức phi lợi nhuận hoạt động thiếu hiệu quả, không có mục tiêu cụ thể trong việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học.

VitaDAO giải quyết vấn đề này bằng cách phối hợp hoạt động giữa các tổ chức lợi nhuận và phi lợi nhuận, đồng thời hỗ trợ và trao quyền cho các nhà nghiên cứu. Để làm được điều này, VitaDAO chủ trương tập trung vào lợi ích của hai nhóm quan trọng nhất: Bệnh nhân và nhà nghiên cứu.

Cơ chế hoạt động của VitaDAO

VitaDAO là một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO), cho phép bất kỳ cá nhân nào cũng có thể tham gia mà không cần được cấp phép. Cơ cấu tổ chức của VitaDAO được thiết kế để phân quyền một cách công bằng, đảm bảo rằng không có thực thể đơn lẻ có thể áp đặt lên cộng đồng.

Các nguyên tắc hoạt động

VitaDAO hoạt động dựa trên các nguyên tắc sau đây:

• Không áp dụng mô hình của tổ chức truyền thống với các cấp bậc hoặc hội đồng quản trị, không có CEO, ban lãnh đạo hay nhân viên.
• Bất kỳ ai nắm giữ token VITA đều có thể tham gia bỏ phiếu cho các đề xuất quản trị.
• Có thể ủy quyền biểu quyết cho các đối tác nội bộ hoặc bên ngoài, nhưng cộng đồng vẫn duy trì quyền kiểm soát chính.
• Bất kỳ cá nhân nào cũng có thể thảo luận hoặc đề xuất ý tưởng để cộng đồng xem xét.
• Mỗi token VITA sở hữu tương ứng với một quyền biểu quyết.

Cơ cấu tổ chức

VitaDAO được duy trì bởi 3 nhóm thực thể chính:

1. Người nắm giữ token VITA: Bất kỳ ai sở hữu ít nhất một token VITA đều là thành viên chính thức của VitaDAO, có quyền và trách nhiệm tham gia thảo luận, bỏ phiếu cho các đề xuất của tổ chức.

2. Nhóm làm việc: Những cá nhân muốn đóng góp nhiều hơn và chuyên sâu hơn cho VitaDAO có thể đăng ký tham gia theo từng nhóm làm việc cụ thể, bao gồm:

• Nghiên cứu tuổi thọ và IP (Intellectual Property - Sở hữu trí tuệ)
• Pháp lý
• Quản trị
• Tokenomics
• Phát triển phần mềm
• Vận hành
• Truyền thông

Mỗi nhóm làm việc có một trưởng nhóm và các thành viên, được tổ chức linh hoạt dựa trên mức độ cam kết thời gian tham gia đóng góp.

3. Các nhà cung cấp dịch vụ: VitaDAO thường xuyên hợp tác với các nhà cung cấp dịch vụ bên ngoài. Họ có thể là cá nhân hoặc tổ chức có chuyên môn, tài nguyên và cơ sở hạ tầng, có thể đóng góp cho mạng lưới.

Hiện VitaDAO đang làm việc với các đối tác sau:

• Molecule GmbH: Phát triển hệ thống IP NFT, cấu trúc tổ chức, pháp lý, kinh doanh
• Decentralized Matter: Quản lý cộng đồng và Marketing
• Linum Labs AG: Phát triển và triển khai smart contract
• Keyko AG: Thiết kế Tokenomics và Audit hệ thống
• Curve Labs: Hệ thống quản trị và Audit hệ thống
• Arctoris Ltd: Tự động hóa nghiên cứu và phát triển
• Scheibye-Knudsen Lab: Nghiên cứu và thực hiện các dự án sinh học

Cách thức hoạt động

VitaDAO triển khai một mô hình nghiên cứu theo từng season, mỗi season kéo dài 4 tháng với quy trình 5 bước cụ thể như sau:

1. Hình thành đội ngũ: VitaDAO tập hợp chuyên gia về nghiên cứu tuổi thọ và các lĩnh vực liên quan, sau đó phân thành các nhóm liên ngành. Mỗi nhóm chuyên trách một mục tiêu nghiên cứu cụ thể.

2. Lên ý tưởng: Các nhóm tìm kiếm và xác định những cơ hội nghiên cứu mới và tiềm năng. Từ đó, họ phát triển thành các ý tưởng mang tính đột phá, có khả năng tạo ra sự thay đổi lớn.

3. Thực nghiệm ban đầu: Các nhóm bắt đầu dự án nghiên cứu bằng việc phân tích, tính toán hoặc thí nghiệm với quy mô nhỏ. Đây là bước đầu tiên để kiểm tra tính khả thi và tiềm năng của ý tưởng.

4. Tương tác với cộng đồng: VitaDAO thường xuyên cập nhật thông tin và chia sẻ dữ liệu về tiến độ dự án để cộng đồng nắm bắt.

5. Phát triển dự án: Các dự án thành công ở giai đoạn đầu sẽ được tiến hành nghiên cứu sâu hơn, thậm chí có thể chuyển đổi thành các công ty khởi nghiệp độc lập dựa trên kết quả nghiên cứu.

Đội ngũ phát triển

Hiện tại, VitaDAO chưa công bố thông tin về các thành viên trong đội ngũ phát triển, mình sẽ cập nhật ngay khi có info mới nhất từ dự án.

Các nhà đầu tư & đối tác

Nhà đầu tư

Dự án đã huy động được gần 9 triệu USD qua 2 vòng gọi vốn với sự tham gia của L1 Digital, SpaceshipDAO, Beaker DAO, Pfizer Venture và Shine Capital.

Đối tác

VitaDAO hiện là đối tác của nhiều công ty truyền thống có tiếng trong lĩnh vực khoa học và y sinh như Bio.xyz, The Longevist, Lifespan.io, Korochuck Lab,...

VitaDAO Tokenomics

Token Key Metrics

• Token Name: VitaDAO
• Ticker: VITA
• Blockchain: Ethereum
• Contract: 0x81f8f0bb1cb2a06649e51913a151f0e7ef6fa321
• Total Supply: 27,2M VITA
• Max Supply: 64,3M VITA
• Initial Circulating Supply: 25,8M
• Giá hiện tại: 4,8$
• Market cap: 123M$
• FDV: 130M$
• TGE: 24/6/2021

Token Use Cases

Chủ sở hữu token VITA được quyền tham gia bỏ phiếu cho các đề xuất tài trợ nghiên cứu về tuổi thọ, cũng như các đề xuất khác liên quan đến quản trị DAO.

Token Allocation

Tỷ lệ phân bổ token VITA:

• Working Groups: 12,5%
• Service Providers: 10%
• Strategic Contributor: 17%
• Community Genesis Auction: 10%
• Unminted Treasury: 48,6%
• Treasury: 1,9%

Token Release Schedule

Lịch vesting token VITA:

• Working Groups: Unlock 40% tại TGE, sau đó trả dần trong vòng 1 năm
• Service Providers: Unlock 40% tại TGE, sau đó trả dần trong vòng 1 năm
• Strategic Contributor: Updating
• Community Genesis Auction: Unlock 100% tại TGE
• Unminted Treasury: Unlock theo nhu cầu sử dụng vốn của dự án
• Treasury: Updating.

Nhận xét cá nhân về tokenomics & lịch vesting

Tính đến thời điểm viết bài (29/11/2024), hầu hết lượng token VITA đã được unlock và lưu thông trên thị trường (khoảng 95% tổng cung). Do đó, VITA gần như không chịu áp lực xả hàng từ các nhóm được phân bổ, đây là một điểm cộng khi xem xét đầu tư vào dự án này.

Tuy nhiên, nếu quan tâm đến VITA thì anh em vẫn nên follow kỹ dự án, đặc biệt là hành động của các ví Whale để có chiến lược đầu tư hợp lý.

Mua và nắm giữ VITA ở đâu?

• Token VITA hiện đang được listing trên các sàn Uniswap, BingX, CoinEx, XT.com, Ourbit,...
• Token VITA có thể được lưu trữ trên các ví sàn hoặc các ví EVM như Metamask, Trust wallet, OKX Web3 wallet.

Road map

Dự án chưa công bố lộ trình phát triển chính thức cho giai đoạn tiếp theo, mình sẽ cập nhật sớm nhất ngay khi có thông tin.

Các dự án tương tự

Một số dự án DeSci tương tự như VitaDAO có thể kể đến như:

• ResearchHub (RSC)
• Bio Protocol
• Pump Science
• Molecule
• CerebrumDAO (NEURON)
• AthenaDAO

Tổng kết

Nhìn chung, VitaDAO là một dự án khá tham vọng khi đặt mục tiêu đổi mới quy trình nghiên cứu khoa học và giải quyết triệt để các bất cập trong ngành y sinh. Với mô hình phi tập trung dựa trên cộng đồng, dự án trao quyền thực sự cho các nhà khoa học và bệnh nhân, thay vì để nó bị chi phối bởi các tổ chức vì lợi nhuận.

Sự kết hợp giữa công nghệ blockchain, tầm nhìn dài hạn và cách tiếp cận minh bạch, công bằng đã giúp VitaDAO trở thành lá cờ đầu của trend DeSci.

Tuy nhiên, thành công lâu dài của dự án sẽ phụ thuộc vào khả năng duy trì sự hợp tác trong cộng đồng, cũng như biến các nghiên cứu thành giải pháp thực tiễn có giá trị. Đây là một dự án đáng để follow, nhất là trong bối cảnh DeSci có tiềm năng trở thành một trong những trend hot.

Anh em đánh giá như thế nào về VitaDAO? Có nên đầu tư vào dự án này để đón đầu sóng DeSci? Hãy comment ý kiến xuống phía dưới để trao đổi cùng cộng đồng TradeCoinVN nhé!

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc anh em thành công!