Theo hầu hết những đánh giá trước đây, tokenomics của một dự án memecoin luôn được cho là bằng 0. Điều này hàm ý thể hiện rằng các dự án memecoin không hề tồn tại một giá trị nào mà chỉ đơn giản là một đồng coin có tên. 

Nhưng thời điểm hiện tại thì sao, đã có đến 3 cái tên memecoin nằm trong top 25 đồng coin có vốn hóa lớn nhất thị trường là DOGE, SHIB và PEPE. Điều này vẫn chưa hề dừng lại khi trong mùa bullrun 2024-2025 này sẽ có thêm vài cái tên memecoin khác gia nhập hội “meme tỷ đô”, đã đến lúc chúng ta phải nhìn nhận lại.

Trong lịch sử các năm trước đây, khi mà mô hình tokenomics mới ra mắt, tất cả nhà đầu tư đều thấy vô cùng lạ lẫm, thậm chí là chẳng hề quan tâm quá nhiều. Nhưng rồi khi thị trường có nhiều cải tiến hơn, mọi người mới bắt đầu thấy tầm quan trọng trong việc thiết kế tokenomics để kiểm soát cơ chế kinh tế của một dự án. 

Memecoin cũng thế khi nhiều người nghĩ rằng chúng sẽ mãi tồn tại theo kiểu vô tri, chỉ là giao dịch bơm thổi nhưng tất cả cũng đã thay đổi. Dogecoin giờ đã từng bước trở thành phương thức thanh toán của hệ sinh thái Tesla, còn Shiba Inu thậm chí đang hoàn thiện chain Shibarium của riêng mình với nhiều ứng dụng khác nhau. 

Với những diễn biến mới của memecoin trong thời gian qua, một khái niệm mới cũng đã xuất hiện để có cái nhìn tổng quan hơn về trào lưu này, đó là “Attentionomics” hay hiểu hơn giản là “mô hình kinh tế học gây chú ý”. Nghĩa là thay vì đánh giá theo lượng cung token, phân bổ mức vốn hóa,...như tokenomics trước đây thì attentionomics sẽ đi sâu hơn các khía cạnh thực tiễn giúp memecoin bùng nổ như hiện nay. 

Vậy Attentionomics sẽ gồm những tiêu chí đánh giá nào? Hãy cùng TradeCoinVN đi sâu hơn ở bài viết này nhé!

Quy mô của đối tượng mục tiêu

Đây có lẽ là yếu tố cần được xem xét đầu tiên khi nhắc đến bất kỳ memecoin nào. Vì chính những hình ảnh cùng tên thương hiệu ban đầu sẽ đóng góp rất lớn trong ấn tượng ghi nhớ đầu tiên của cộng đồng. 

Hình ảnh hoặc tên dự án càng gần gũi, quen thuộc với đời sống xã hội hàng ngày thì sẽ càng dễ gây thiện cảm đến mọi người hơn. Nhìn lại các trường hợp cũ chúng ta có Dogecoin với hình ảnh chú cho Shiba hiền lành, ngộ nghĩnh đã nhanh chóng dành được sự quan tâm mọi người khi ra mắt. 

Hình ảnh chú chó cũng là một biểu tượng trung thành trong đời sống chúng ta, khi đây là loài vật nuôi phổ biến, thậm chí được xem như thành viên của mỗi gia đình. Không cần quá nhiều lời giải thích hay câu chuyện đứng sau, đơn giản chỉ là dễ thấy, dễ nhớ và dễ tiếp cận. 

Tính bền vững của dự án

Dù rằng là memecoin nhưng cũng như bao dự án khác, tính bền vững là yếu tố quan trọng để giúp duy trì được sự tăng trưởng của dự án. Yếu tố này thể hiện qua việc dự án có những đặc điểm nào nó giúp cho mọi người luôn có cảm tình yêu thích dự án hay chỉ là theo một trào lưu nhất thời nào vừa xảy ra.

Đơn cử có thể kể đến dự án PolitiFi vừa niêm yết gần đây với trào lưu đi theo cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 sắp diễn ra. Mức tăng trưởng ấn tượng của dự án này cũng khiến cho những memecoin khác có tính chính trị đồng loạt tăng trưởng theo như PEOPLE hay CULT. 

Nhưng khi trào lưu này qua đi thì sao? Vì sự kiện bầu cử tổng thống Mỹ cũng chỉ diễn ra 4 năm 1 lần, những nhà đầu tư đã tham gia mua sẽ còn yếu tố nào để giữ họ ở lại với dự án? Hay rồi dự án sẽ đón nhận những pha xả hàng tụt hơn đáy rồi trở thành một đồng coin rác, điều đã xảy ra với hàng trăm hàng nghìn dự án ở những năm trước đây. 

Vượt qua ranh giới giới tính

Mặc dù khó có thể đưa ra con số cụ thể về việc nam hay nữ tham gia thị trường crypto nhiều hơn, đặc biệt là với các dự án memecoin. Hàm ý điều này muốn bổ sung cho chính yếu tố đầu tiên, khi hình ảnh và tên gọi của dự án cần phải dễ dàng tiếp xúc với tất cả mọi người. 

Có thể nhiều người sẽ nghĩ nếu hình ảnh dự án mang tính cách quá mạnh thì sẽ dễ dàng thu hút phái nam hơn, còn hình ảnh nhẹ nhàng thì hợp với phái nữ. Nhưng điều đó chỉ là một phần, một hình ảnh dễ gây thiện cảm sẽ chiếm được sự yêu thích của bất kỳ giới tính nào. 

Hình ảnh Top-of-mind 

Nghĩa là chỉ cần nhắc đến tên dự án, chúng ta đã hình dung ra được đó là dự án nào. Chẳng hạn như dogwifhat (WIF) với hình ảnh chú chó đội mũ dệt kim vô dùng dễ nhớ và ngộ nghĩnh. Hoặc là Pepe với hình ảnh chú ếch xanh đã trở thành nét văn hóa Internet trước đó. 

Điều này cũng khá quan trọng vì tần suất các dự án meme xuất hiện ngày càng nhiều với các hình ảnh khá tương tự nhau, dễ gây nhàm chán như các dự án về meme chó ra đời sau DOGE và SHIB. 

Khả năng tiếp cận

Để đẩy mạnh khả năng tiếp cận người dùng trong một thời gian ngắn, việc triển khai trên các chain phổ biến cùng chi phí thấp là điều cần thiết. Như trong suốt thời gian qua, Solana blockchain được nhiều memecoin lựa chọn nhất, góp phần trở thành một phần thiết yếu trong hệ sinh thái Solana. 

Dù rằng cũng có một vài dự án thành công trên các blockchain “nhà giàu” như Pepe triển khai trên mạng Ethereum. Nhưng tỷ lệ xảy ra cũng khá thấp và chi phí đánh đổi thì cao nên tiêu chí lựa chọn của các nhà phát triển dự án vẫn là ngon-bổ-rẻ. 

Phân loại

Trong hầu hết góc nhìn chung của nhà đầu tư, các loại memecoin đều không có công nghệ giá trị nên chúng đều giống nhau. Tuy nhiên, quan điểm này giờ đã không còn đúng ở hiện tại khi hiện tại ở mỗi hệ sinh thái, memecoin đã bắt đầu có những vai trò riêng cho mình. 

Keyword nổi lên trong nửa đầu năm nay là “culture coin - đồng coin bản sắc”, được xem như đại diện văn hóa cho một hệ sinh thái. Một số cái tên nổi bật có thể kể đến như dogwifhat (WIF) của Solana, FOXY của Linea, MOG Coin của Base,...

Tại sao lại gọi là đồng coin bản sắc, bởi vì chúng sẽ như là chiếc phễu đầu tiên đón lượng người dùng cùng dòng tiền mới đến với toàn bộ hệ sinh thái. Thay vì cách tiếp cận một hệ sinh thái trước đây là người dùng phải có hiểu biết về công nghệ hay ứng dụng, giờ đây họ chỉ cần biết memecoin nào đang đại diện cho hệ sinh thái. 

Có thể xem đây là Meta mới của thị trường crypto, giúp nâng tầm vai trò của memecoin hơn. Đồng thời cách thức này cũng dễ dàng giúp người mới tham gia thị trường hơn, đẩy nhanh quá trình mở rộng của từng hệ sinh thái.

Người có sức ảnh hưởng

Với bản chất là nền kinh tế phi tập trung, thị trường crypto luôn xảy ra những câu chuyện điên rồ, không theo bất cứ một quy củ nào. Sẽ chẳng ai ngờ đến việc có một ngày Elon Musk lại công bố Dogecoin là dự án yêu thích của mình. Hay gần đây nhất là một tweet về meme chú mèo của ông cũng đã giúp một memecoin hệ mèo khác tăng gần x40 lần trong 1 tháng.

Quy mô thị trường cũng đã ngày mở rộng thế nên cũng sẽ có rất nhiều những KOL/Influencer từ các lĩnh vực truyền thống tham gia. Thế nên cơ hội cho một số dự án có thể tăng trưởng theo cách này là điều hoàn toàn có thể xảy ra nhiều trong thời gian tới. 

Dù là vậy nhưng không thể tự nhiên một dự án memecoin lại được một người nổi tiếng yêu thích cả. Tối thiểu dự án ấy cũng phải mang lại được một số giá trị vô hình hoặc có những ý tưởng đột phá khác biệt với phần còn lại. 

Cộng đồng 

Đây là yếu tố không cần bàn cãi và còn là mục tiêu cao nhất của bất kỳ dự án crypto nào, dù là công nghệ hay memecoin. Một ví dụ điển hình là dự án Pi Network dù chưa có bất cứ sản phẩm nào ra mắt chính thức nhưng cũng đã sở hữu lượng thành viên hàng chục triệu người. 

Với các dự án memecoin, các hoạt động trên mạng xã hội được xem như là chiến lược phát triển quan trọng trong bối cảnh thị trường đang bị “no” công nghệ. Nhìn vào cái cách một số dự án memecoin như WIF hay PEPE, mở ra các bộ sưu tập hình ảnh cho phép cộng đồng chế tác từ biểu tượng của họ.

Điều này giúp gia tăng độ tương tác và tần suất hoạt động của dự án với cộng đồng, gây dựng được niềm tin nơi họ trong bất cứ điều kiện nào của thị trường. 

Yếu tố xúc tác 

Là các khía cạnh hoặc sự kiện trong đời sống xã hội có khả năng thu hút sự chú ý đến các đồng memecoin. Chẳng hạn như cuộc bầu cử sắp tới sẽ là cuộc chiến song mã của cựu tổng thống Donald Trump và tổng thống đương nhiệm Joe Biden. Chỉ dựa vào các phương tiện truyền thống đại chúng đưa tin về việc này mà 2 đồng memecoin TREMP và BODEN đã có những mức tăng trưởng ấn tượng. 

Thật sự có một điều là hầu hết các khía cạnh trong đời sống thường ngày đều có thể được đưa vào để tạo ra một dự án memecoin. Như năm 2021, bộ phim Squid Game trên Netflix đã tạo nên sức hút trên toàn thế giới, ngay sau đó một dự án memecoin cùng tên đã xuất hiện và tạo ra độ FOMO không kém. 

Tuy nhiên, hầu hết đều là những dự án nhất thời và chỉ một số rất ít trong đó có tầm ảnh hưởng và liên quan thực sự đến các sự kiện lớn. Qua đó mới hình thành một giá trị vô hình cho những người ủng hộ dự án. 

Nguồn gốc dự án

Ở mùa 2020-2021, bất kỳ một dự án nào có một nhân vật hay tổ chức tầm cỡ nào đứng sau cũng đều cực kỳ thu hút sự chú ý. Có thể là một thành viên cấp cao của VCs nào đó bấm follow dự án trên X hay Founder của một Layer 1 nổi tiếng vừa thực hiện lệnh mua 1 memecoin. 

Hay gần đây nhất là sự xuất hiện của Runes Protocol giúp cho tần suất giao dịch trên mạng lưới Bitcoin tăng vọt với các bí ẩn xung quanh Satoshi Nakamoto - cha đẻ của Bitcoin. Tất cả những “thuyết âm mưu” trên đều góp phần tăng thêm sự tò mò gây kích thích cho những tay chơi đang đi tìm hidden gem. 

Địa lý

Thời điểm hiện tại, thị trường crypto đã trở nên thân thiện ở nhiều quốc gia tuy nhiên tại một số nơi, giao dịch crypto vẫn đang bị đưa vào danh sách cấm. Cũng bởi vì bản chất không chịu sự kiểm soát của bất kỳ cơ quan tổ chức nào nên độ rủi ro của thị trường cũng rất lớn, khiến cơ quan chính phủ nhiều nước phải e dè. 

Ngoài ra, nhìn vào các dự án memecoin đã có thành tựu thì luôn có một điểm chung là mật độ phủ sóng gần như toàn cầu, đặc biệt nó càng mạnh hơn ở những nước mà crypto đang phổ biến. Điều này cũng liên quan đến việc chọn câu chuyện hay hình ảnh dự án mang tính cộng đồng lớn, thay vì giới hạn nét đặc trưng theo văn hóa của một nước nào đó.

Vibe

Cụm từ thể hiện “độ hợp gu” của bạn với dự án đó, rất nhiều người trong chúng ta sẽ có lúc mua đồng coin của một dự án nào đó chỉ bởi vì thấy hợp. Có những người hợp gu DeFi, gu NFT hay gu các Layer hoặc là gu memecoin. Rồi từ gu memecoin đó lại chia ra tiếp là memecoin hệ động vật chó hoặc mèo, memecoin trên Solana hay Ethereum,...

Vibe này sẽ thiên khá nhiều về cảm tính, tuy nhiên với những Degen trong thị trường crypto thì nó lại là một vũ khí lợi hại khi họ có thể đánh hơi ngay các memecoin từ khi nó xuất hiện. Nó cũng giống như bạn lái xe đi một cung đường nhiều lần trong một thời gian dài, tự động khi cầm lái bạn sẽ biết mình đi đâu, chẳng cần một chỉ dẫn nào. 

Một số dự án memecoin tiềm năng sở hữu các tiêu chí trên

Pepe (PEPE)

Lá cờ đầu cho làn sóng memecoin trong mùa bullrun 2024-2025 này khi vừa tiếp tục đạt ATH mới với con số vốn hóa lên đến 7.3 tỷ USD, có lẽ mốc 10 tỷ USD vốn hóa tiếp theo sẽ được Pepe chinh phục trong tương lai gần. 

dogwifhat (WIF)

Memecoin top 1 trên Solana hiện tại với hình ảnh chú chó đội nón dệt kim vô cùng ngộ nghĩnh. Khác với Pepe, dogwifhat ra mắt với chỉ duy nhất các hình ảnh cùng những đoạn miêu tả mang vibe vui nhộn, tạo nên sự thích thú trong cộng đồng. Dự án được cho sẽ là đối trọng của Pepe mùa này khi mức chênh lệch của cả hai đều không quá xa.

Book of Meme (BOME) 

BOME mang lại một meta game mới cho các dự án memecoin khi công khai huy động vốn từ chính cộng đồng của mình. Theo đó, dự án đã airdrop token BOME cho những ai đã chuyển SOL vào ví chính dự án trong đợt bán pre-sale. BOME cũng nhanh chóng gia nhập hàng ngũ tỷ USD trong đợt sóng tăng mạnh của memecoin tháng 4 vừa qua. 

Kết

Trên đây là bài viết tản mạn về các tiêu chí đánh giá memecoin ở mùa bullrun 2024-2025 này. Bài viết tổng hợp thông tin từ một số nguồn cũng như các kinh nghiệm cá nhân của người viết.

Bạn có cảm thấy nội dung này hữu ích cho chiến lược săn memecoin không? Hãy để lại bình luận xuống dưới để cùng trao đổi với các thành viên trong cộng đồng TradeCoinVN nhé.

Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tài sản của mình, chúc các bạn thành công!